O‘zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universitetining pedagogika instituti maktabgacha va boshlang‛ich ta’lim fakulteti

1. Tarbiyaning maqsad va vazifalari.
Maqsad nafaqat metodlarni oqlaydi, balki ularni aniqlab 
beradi. Maqsad qanday bo‘lsa, unga erishish metodlari unga muvofiq bo‘lishi zarur.
2. Tarbiya mazmuni.
Unutmaslik kerakki, aynan bitta vazifa turli xil fikrlar bilan to‘ldirilgan 
bo‘lishi mumkin. SHuning uchun metodlarni umuman mazmun bilan emas, balki aniq fikr bilan 
bog‘lash g‘oyat muhimdir. 
3. Tarbiyalanuvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olish. 
U yoki shunga o‘xshash 
vazifalar tarbiyalanuvchilarning yoshi bilan bog‘liqlikda hal qilinadi. Yosh bu oddiygina qancha 
yashaganligi son ko‘rsatkichi emas. Unda egallangan ijtimoiy tajriba, psixologik va ahloqiy 
sifatlarning rivojlanganlik darajasi o‘z aksini topadi. Aytaylik, mas’uliyat tuyg‘usini boshlang‘ich 
ta’lim, o‘rta ta’lim va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida ta’lim olayotgan 
o‘quvchilarda ham shakllantirish mumkin. Biroq har bir bosqichda mazkur sifatni shakllantirish 
borasida turli metodlar qo‘llaniladi. 

---

47 
4.
Jamoaning shakllanganlik darajasi.
O‘zini o‘zi boshqarishning jamoa shaklining rivojlanishi 
bilan bog‘liqlikda pedagogik ta’sir ko‘rsatish metodlari ham o‘zgarmasdan qolmaydi. Bizga 
ma’lumki 
boshqaruvning 
moslashuvchanligi 
tarbiyachining 
tarbiyalanuvchilar 
bilan 
muvafaqqiyatli hamkorligining zaruriy sharti. 
5. Tarbiyalanuvchilarning individual o‘ziga xosliklari.
Umumiy metodlar, umumiy 
dasturlarning o‘zi tarbiyaviy o‘zaro ta’sir etishning asosi bo‘la olmaydi. Ularni indivudual va 
shaxsiy tuzatish zarur. Insonparvar pedagog har bir shaxs o‘ziga xosligini rivojlanishiga, o‘ziga 
xosligini saqlashga, o‘zining «Men»ini amalga oshirishiga imkon beradigan metodlarni qo‘llashga 
harakat qiladi.