O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov
Yüklə 8,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
14.4. Po’lat arqonni hisoblash
Po’lat simli arqonlar hisobiy chuziluvchi kuch bo’yicha hisoblanadi: S uz ≥P·S max , N (14.4) Bunda S max - arqon tarmog’idagi maksimal ish kuchi, N; P – mustahkamlik zapasi koeffisienti bo’lib, u arqonga ta’sir etadigan eng kichik cho’zuvchi kuchning shu arqondagi eng katta ish kuchiga nisbatini ifodalaydi va Gosgortexnadzor talabiga binoan arqonning vazifasi hamda mexanizmlarning ish rejimi bo’yicha 14.1-jadvaldan qabul qilinadi; S uz – arqonga ta’sir etayotgan uzuvchi kuch, uning qiymati GOST bo’yicha arqon konstruktsiyasining xili, uning diametri va materialining mustahkamlik chegarasi bo’yicha 14.1-jadvaldan qabul qilinadi. Po’lat simli arqon uchlarini mahkamlash. Po’lat arqonlarning (14.4-rasm) ponali qistirma konussimon vtulka ichiga metall quyib, sim bilan boltli birikmalar bilan qistirib mahkamlanadi. Ponali qistirmada (14.4-rasm, v) quyma po’lat korpus 1 ning bir tomonga qarab kichrayib boruvchi yassi teshigining tor uchidan arqon o’tkaziladi va sirtmoq yasab, uchi yana shu tor teshikdan chiqadi. So’ngra sirtmoq pona (koush) 2 quyilib, u arqon bilan tortiladi. Arqon tortilgani sari teshikning ichki sirti bilan pona orasidagi siqilish kuchi ham ortadi. Po’lat arqonni almashtirishda yoki uni pripasovka qilishda pona borodok (sumba) bilan urib chiqarib olinadi. Pona bilan biriktirishda arqon 3 ish tarmog’ining yo’nalishi korpusdagi arqon mahkamlangan teshik markaziga mos kelishi kerak. Aks holda arqon ortiqcha egiladi va korpusning yoy qirrasi bilan tutashadigan joyi tez yediriladi. 196 14.4 – rasm. Po’lat arqon uchlarini mahkamlash. Katta diametrli po’lat arqonlar juda bikr bo’lganligi tufayli yomon egiladi. SHuning uchun ular konussimon vtulkada mahkamlanadi (14.4- rasm, g). Bunda arqonning vtulkadan chiqariladigan joyi sim bilan bog’lanadi, so’ngra u vtulkaning kichik teshigi tomonidan o’tkazilib, uchi chuvatiladi va arqon o’zagi qirqib tashlanadi. Sim uchlari ilmoqsimon qilib qayriladi va hosil bo’lgan popuk vtulka ichiga qarab tortiladi. So’ngra simlar va vtulkaning ichki sirti xlorid kislota bilan tozalanadi va unga kavshar yoki babbit qo’yiladi. Arqon uchlarini sim bilan o’rashda (14.4-rasm, a) tugun puxta, lekin ish ancha sermehnat bo’ladi. Arqon sirtmog’iga tashqi yon sirtida ariqchasi bo’lgan kovsh 3 kiritiladi va u tarang qilib tortiladi. Arqon uchining o’zaklari so’kilib, arqon o’zagi qirqib tashlanadi va maxsus asbob bilan o’ramlar arqonning ikkinchi tarmog’i bilan o’raladi. So’ngra uning ustidan yumshoq sim bilan zich qilib o’rab qo’yiladi. Diametri 12 mm gacha bo’lgan po’lat arqonlarda o’ralgan qism uzunligi 0,4 m dan, diametri 12 mm dan ortiq bo’lgan arqonlarda esa 0,7 m dan kam bo’lmasligi kerak. Boltli birikma bilan tugishda (14.4-rasm, b) arqonning ikkala tarmog’i qistirma orasida joylashtiriladi va gayka bilan tortiladi. Diametri 10 dan 34 mm gacha bo’lgan arqonlarda qistirmalar soni uchtadan yettitagacha bo’ladi, ular orasidagi masofa esa tegishlicha 80- 230 mm gacha bo’lishi kerak. Arqon uchini boltli qistirgichlar bilan tugish ponali qistirmalar bilan tugishga nisbatan ancha sermehnat bo’ladi. Yüklə 8,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|