O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti Ekologiya va geografiya kafedrasi

Sifatiy sinash usuli. Probirkaga 10 ml tadqiq etiladigan suv solinadi, 6 tomchi (0,3 ml) 50 % li segnet tuzi eritmasi va 6 tomchi (0,3 ml) Nessler reaktividan qo`shiladi. Hosil bo`lgan eritma yaxshilab aralashtiriladi. Eritma rangining sariq yoki to`q sariqqa o`zgarishi yoki xiralashib qolishi unda ammiak mavjudligidan darak beradi.
Miqdoriy aniqlash usuli. 10 daqiqa o`tgandan so`ng, yuqoridagi eritma sariq rangining intensivligi darajasiga qarab, kolorimetrik jadvaldan foydalanib, eritmadagi ammiak miqdori mg/l larda aniqlanadi. Sifatlisuvlardahamammiakningizlaribo`lishimumkin.


Suvdagi nitritlar miqdorini aniqlash

Suv tarkibida azotli kislota tuzlari (nitritlar) ning mavjudligi uni organik parchalanadigan birikmalar bilan ifloslanganidan va organik moddalarning to`liq minerallashuvi uchun suvda kislorod yetishmayotganidan darak beradi.

Sifatiy sinash usuli. Probirkaga 10 ml tadqiq etiladigan suv quyilib, 2 tomchi sulfat kislota (1:3), 3 tomchi yodli kaliy eritmasi va 3 tomchi kraxmal eritmasi qo`shiladi. Probirkadagi eritma aralashtiriladi.
Azotli kislota yod vodorodli kislotani parchalantiradi, natijada erkin yod hosil bo`ladi. Ajralib chiqadigan yod kraxmalga ko`k rang beradi. Bu esa suv tarkibida nitritlar mavjudligini bildiradi.
Miqdoriy aniqlash usuli. Probirkaga 10 ml tadqiq etiladigansuvva 10 tomchi (0,5 ml) Grissreaktiviolinadi. So`ng suyuqlik suv hammomida 70-80⁰ C gacha 5 daqiqa isitiladi. Griss reaktivi suvga qo`shilganidan 20 daqiqa o`tgandan keyin, isitmasdan xona haroratida, uning tarkibidagi nitritlar miqdori aniqlanadi. Suyuqlikdaqizilrangningturliko’rinishlariningpaydobo`lishi, undanitritlarmavjudliknibildiradi.
Quyidagi jadvalda probirkaga ikki holda qaralganda (ya`ni, yon tomondan va ustidan) aniqlangan nitritlar miqdori mg/l lardaberilgan:

Probirkadagisuvningrangi (ungayontomonidanqaraganda)	Probirkadagisuvningrangi (ungaustidanqaraganda)	Nitritlarmiqdori, mg/l
Suvningrangio`zgarmagan	Suvningrangio`zgarmagan	0,001
Qismanqizilrangbergan	O`takuchsizqizilrang	0,002
Qismanqizilrangbergan	Kuchsizqizilrang	0,004
Kuchsizqizilrangbergan	Ochiqqizilrang	0,02
Qizilrangbergan	Kuchliqizilrang	0,07
Kuchliqizilrangbergan	Qizilrang	0,2
Qizilrangbergan	Tiniqqizilrang	0,4

Davlat standarti bo`yicha, sifatlisuvlardanitritlarizibo`lishimumkin (0,001-0,002 mg/l).