O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti Ekologiya va geografiya kafedrasi

9- Tajriba mashg’uloti

Gorizontal tindirgichlarning texnologik va hisoblash
parametrlarini aniqlash

Ishningmaqsadi:Cho`ktirishjarayoninimodellashtirishusulivatindirgichninggeometriko`lchamlarinihisoblashusulibilantanishish.


Nazariyma`lumotlar

Oqova suvlarni mexanik tozalash usuli eng asosiy va keng tarqalgan usullardanbirihisoblanadi. Ushbuusul qumushlagichlarda, tindirlagichlarda, gidrosiklonlarda, sentrafugalarda, flatatorlardavafiltrlardaamalgaoshiriladi.

Ifloslangan suvlarni mexanik tozalash inshootlarni tanlash va ularning ko`rsatkichlarini hisoblash uchun tidirish kinetikasi alohida ahamiyatga ega. Egri chiziqlarning xarekteriga qarab, oqova suvdagi suspenziyalarning ajralish jarayoni haqida, suv tarkibidagi neft mahsulotlarining borligi yoki yo`qligi haqida u yoki bu tozalash usulining qo`llanish imkoniyati va maqsadga muvofiqligi haqida xulosalar chiqarish mumkin.
Qumushlagichlar-tozalash inshootlaridan biri bo`lib, ularda ifloslangan suvlarni tindirish jarayonida erimagan dag’al dispersli qo`shilmalarcho`kadi. Qumushlagichlarninggeometriko`lchamlarinihisoblashnegiziniog’irlikkuchita`siridamuallaqmoddalarningcho`kishtezliginianiqlashtashkil etadi.
Suv qatlamining balandligi h (mm) dan vaqtτ (soniya) birligida cho`kadigancho`kmaninggidravlikyirikliligi U quyidagiformulaorqalihisoblanadi:
(1)
Cho`kmaning cho’kuvchanligi (P) quyidagiformulaorqalihisoblanadi:
 (2)
bu yerdaM_g-suvningdastlabkiloyqaligi, mg/l.
M_i–tadqiqetiladigansuvnamunasidama`lumvaqtdavomidacho`kma
cho`kkandan keyingiloyqaligi, mg/l.
Quyqum (loyqa) ga kelib tushadigan muallaq zarachalarning miqdori (P) ularning gidravlik yirikligiga (U) bog’liq bo`ladi.


(3)
Cho`ktirish jarayonini modellashtirish usuli ushbu tadqiq etilayotgan suv qatlamining turli balandligidan muallaq moddalarning cho`kish egri chiziqlari xarakteriga asoslangandir.
Qumushlagichlarnihisoblashquyidagitartibdaamalgaoshiriladi.
Berilgan suv sarfi Q ni inobatga olib, qumushlagichning umumiy maydoni F_um (m²) quyidagi formula orqali hisoblanadi.
 (4)
bu yerda α - tezlik vertikal tashkil etuvchi ta`sirini inobatga oluvchi koeffisient bo’lib, u quyidagi formula bilan hisolanadi:


 (5)


(6)