O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti turdiqulov T

73-rasm. Vannasimon shaklda rivojlangan sut elini 
 
 
 
HAYVONLAR TANA TUZILISHINING INDEKSINI HISOBLASH VA 
EKSTER‘ER PROFILINI TASVIRLAISH
Darsning maqsadi:
Hayvonlar tana tuzilshining indeksini hisoblash va 
ekster‘yer profilini tasvirlashni o‗rganish. 
Kerakli jihoz va materiallar:
qoramol, ot, cho‗chqa, qo‗y va paranda yoki 
ularning mulyaji va fotosurati, chorva mollarini ekster‘yeri bo‗yicha baholash 
shkalasi, o‗lchov tayog‗i, sirkuli, ruletka (o‗lchov lentasi). 
Nazariy tushuncha:
Hayvonlar ekter‘yerini ko‗z bilan chamalab baholashda 
aniq ko‗rsatkichlarga ega bo‗lish qiyin. Shuning uchun hayvonlar tanasining ayrim 
qismlari o‗lchov tayog‗i, o‗lchov sirkuli, shtangensirkul, ruletka (o‗lchov lentasi) 
bilan o‗lchanadi va shular asosida maxsus formulalardan foydalanib, 
hayvonlarning tana indekslari hisoblab chiqiladi. 
Indeks-
bu tananing biror qismi o‗lchov ko‗rsatkichining ikkinchi qismiga 
bo‗lgan nisbatidir. U foiz bilan ifodalanadi. Indeks ko‗rsatkichlari asosida 

---

148 
hayvonlarning oriq-semizligi, mahsulot yo‗nalishi, tana tuzilishining o‘sish 
proporsiyasi va boshqalarini aniqlash mumkin (2-jadval). 
2-jadval 
Har xil mahsulot yo‘nalishidagi qoramollar tana tuzilishining indeksi va 
uni hisoblash yo‗li
 
№ Indekslar 
Indeksni hisoblash formulasi 
(%) 
Go‗sht
uchun 
boqiladi 
gan 
qoramol 
lar 
Sut-
go‗sht 
yo‘nalish 
dagi 
qoramol 
lar 
Sut 
uchun 
boqiladi 
gan 
qoramol