O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

4-MAVZU
BRAXMANIZM TA’LIMOTI. VEDALAR FALSAFASI. BUDDAVIYLIK DINIY-FALSAFIY TA’LIMOTI
Mavzuning o’quv maqsadi
Talabalarda qadimgi Hindistondagi eng dastlabki falsafiy tafakkurning paydo bo’lishi, braxmanizmning rivojlanishi va vedalarda oriylarning ibtidoiy dunyoqarashi aks etganligi, vedalarning tarkibiy qismi bo’lgan Rigveda, Samaveda, Yadjurveda, Atxarvavedalar, shuningdek, Upanishadlar to’g’risida tasavvur hosil qilish. Hind falsafasini o’rganishda G’arb va Sharq tadqiqotchilarining o’ziga xos xususiyatlarini qiyosiy tahlil qilish ko’nikmalarini shakllantirish. Talabalarda buddaviylik diniy-falsafiy ta’limoti va undagi diniy-axloqiy qarashlar to’g’risida tushunchalar hosil qilish, ularda buddaviylik ta’limotining hind ma’naviy hayotida tutgan ahamiyatini anglash ko’nikmalarini shakllantirish.
Mavzuning tayanch tushunchalari
Qadimgi Hindiston, braxmanizm, vedalar, veda adabiyoti, braxmanlar, Upanishadlar, Rigveda, Samaveda, Yadjurveda, Adxarvaveda, madhiya, alqov, sutra, Shrautasutra, Grxyasutra, Dxarmasutra, Agni, Indra, Mitra, Voruna, Soma, Ushas, Ashvinam, Marutam, duolar, G. T. Kolbruk, T. Benfey, A. Veber, D. Uitni, G. Oldenberg, L. Renu, I. Xertel, P. Time. Budda, Buddha, Siddxartxa, Guatama, buddaviylik, Shakya-muni, braxmanlar, Uruvilva o’rmoni, tarki dunyochilik, dxarma, shoh Ashoka, karma, nirvana, sansara, madxyamika, yoga, chirog’, shu’la, oqim, Radjagrixa, Vayshala, Pataliputra, Kashmir, Mohayana, Xinayana, Andxra, Kumaragupta I, Nalanda, Vaybxashika, Sautrantika, Yogachara, Vidjnyanavad, Dignaga, Dxarmakirti, “Pramanavartika”, Hindiston, Xitoy, Tibet, Mo’g’uliston, Yaponiya, Gupta, Pala, hinduviylik.
Asosiy savollar

1. 
   Braxmanizmning paydo bo’lishi va rivojlanishi.
   
2. 
   Vedalarda oriy qabilalarining dunyoqarashi aks ettirilishi.
   
3. 
   Upanishadlarda falsafiy muammolarning qo’yilishi.
   
4. 
   Evropada Vedalarga qiziqish.
   
5. 
   Budda ta’limotining yoyilishi va unda insonlarning tengligining e’lon qilinishi.
   
6. 
   Buddaviylikning falsafiy mazmuni.
   
7. 
   Buddaviylikning bilish nazariyasi.
   
8. 
   Buddaviylikning yo’nalishlari.