O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI “ TABIIY FANLAR” FAKULTETI Biologiya ta’lim yo‘nalishi 12-19 guruh talabasi Xasanova Madinaning Lolanamolar Qabilasi (Liliales) mavzusidagi
Kurs ishi
Qabul qiluvchi:
Guliston-2019 Mundarija Kirish....................................................................................................3 I-bob. Adabiyotlar tahlili…………………………………………………6 II-bob.Asosiy qism. 2.1.Lolanamolar qabilasi (Liliales) vakillari ahamiyati, tarqalishi va ularga tavsif…………………………………………………………………………8 2.2.LOLAKABILAR SINFCHASI (Lilidae), LOLANAMOLAR QABILASI (Liliales), LOLADOSHLAR OILASI (Liliaceae) vakillarining tuzilishi ………………………………………………………………………………….
Kirish Mavzuning dolzarbligi.O’zbekiston o’zining maftunkor tabiiy sharoiti va tabiiy boyliklari bilan alohida ajralib turadi.shuning uchun bu tabiiy ne’matlarni kelajak avlodga to’la-to’kis yetkazish bizning asosiy vazifamiz hisoblanadi.Buning uchun rejali chora – tadbirlarni oldimizga qo’yib,ularni amaliyotga tadbiq etish imkoniyatini yaratishimiz lozim. Lolasimonlar (Bir urug pallalilar) ajdodi – Liliopsida yoki Monocotyledonea.Ajdodga bir pallalilar deb nom berilishining asosiy sababi murtagining bir urug’pallaga ega bo’lishidir. Shuningdek, bir urug`pallali o'simlik turlari ikki pallalilar ajdodiga mansub o’simliklar orasida ham uchraydi. Chunonki, koridalis, fikariya va ko’ra murch o’simliklarida ham ikki urug’palladan faqat bittasi taraqqiy etadi. Bu xol birpallalilaming juda qadimgi vaqtlarda ikki pallalilaming kadimgi ajdodlaridan kelibchiqqanligini kursatadi.Ajdodga 64 mingga yaqin tur kiradi. Asosiy vakillari utsimon o simliklar,kamdan-kam xollarda daraxt va butalar bo'lib, Yer sharining turli tuman iqlim mintaqalarida uchraydi. Lolasimonlar floemasida lub parenximasini bo’lmasligi, faqat elaksimon nay va yo'ldosh hujayradan iboratligi, utkazuvchi nay-tola yopik,metabolizm maxsulotlari (efir-moylar, alkoloidlar, glikozidlar va boshqalar) turning unchalik ko'p emasligi bilan ikki pallali o simliklardan farq qiladi.Bir pallalilar ajdodiga mansub o’simliklar orasida noqulay sharoitga ildizpoya,piyozbosh, tugunak, tugunakli piyozbosh hosil kilib moslashadigan geofitlar;namgarchilik va botqoqlikda usishga moslashgan gelofitlar, arid iqlim sharoitigamoslashgan kserofitlar; qisqa muddat ichida hayotiy davrini tugatuvchi efemerlar uchraydi.
Lolasimonlar 4 ta ajdodchaga bo'iinadi: Bulduruqo'tkabilar, triuruskabilar,lolakabilar va palmakabilar.O’zbekiston florasi turli tumanligi bilan xarakterlanadi.Hozirgi ma’lumotlarga asosan ushbu florada 4500 ga yaqin yuksak o’simliklar uchrashi ko’pchilik omillar tomonidan qayd etilgan.
Lolanamolar qabilasi nafaqat tabiatda balki inson hayotida,xalq tabobatida katta ahamiyatga ega.Misol uchun oladigan bo’lsak birgina piyozdoshlar oilasiga mansub sarimsoq piyoz-Allium sativum xalq tabobatida katta ahamiyatga ega.Bu o’simlik tarkibidagi moddalar me’da ichak yo’lini ishini kuchaytiradi,o’t yo’lini ishini kuchaytiradi.o’t siydik haydaydigan ,og’riq qoldiradigan,balg’am ko’chiradigan va bakteriodsid xususiyatiga ega.Bu o’simliklarning yana bir qancha dorivorlik xususiyatlari bor.Bizning vazifamiz esa ularni yanada chuqurroq o’rganishdan iborat.Yoki bo’lmasa birgina loladoshlar oilasiga mansub loalarning deyarli hamma O’zbekistonda uchraydigan vakillari yo’qolib ketish xavfi ostidaligi bois O’zbekiston “Qizil kitob”iga kiritilgan.Shunday ekan bu o’simlik turlarini biz asrab avaylamog’imiz lozim
