O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

4.2. Hisobiy yuklamani aniqlashning asosiy usullari. 
1.
 
Hisobiy yuklamani o‘rnatilgan quvvat va talab koeffitsienti 
bo‘yicha aniqlash. 
Hisobiy quvvatni ushbu usulda aniqlash uchun
 
iste’molchilar 
guruhining o‘rnatilgan 
P
n
quvvati, quvvat koeffitsienti 
cos

va talab 
koeffitsienti 
K
t.a
ning qiymatlari ma’lum bo‘lish kerak: 
P
x
=K
t.a
 

P
n
; 
Q
Р tg
х
х



S
P
Q
P
x
x



2
2
cos

Bu yerda, 
K
t.a
- mazkur guruh iste’molchilari uchun talab 
koeffitsienti(qiymati ma’lumotnomalardan olinadi); 
cos

- guruh 
iste’molchilari uchun ma’lumotnomadan olinadigan quvvat koeffitsienti; 
tg

 
ning miqdori 
cos

 
ga mos keladi. Talab koeffitsienti usuli sanoat 
korxonalarining elektr ta’minoti yuqori pog‘onalaridagi hisobiy quvvati 
aniqlashda foydalanadi. 
Elektr ta’minoti tizimining tugunlaridagi(sexlar, korxonalar, korpuslar) 
hisobiy quvvat alohida iste’molchilarining hisobiy quvvatlarini yig‘indisi 
asosida maksimumlar har xilligi koeffitsientini hisobga olgan holda 
aniqlanadi: 
S
P
Q
K
x
x
n
x
n
mx






 





 


1
2
1
2
Bu yerda, 

P
x
- mavjud guruhlarning aktiv hisobiy quvvatlarini 
yig‘indisi; 

Q
x
- mavjud guruhlarning reaktiv hisobiy quvvatlarining 
yig‘indisi; 
K
mx
- guruhlar uchun maksimumlar har xilligi koeffitsienti. 
Uning qiymati qurilayotgan tugunning korxona elektr ta’minoti tizimdagi 

---

52 
o‘rniga bog‘liq bo‘lib, 0,85-1 oralig‘ida bo‘ladi. 
Hisobiy yuklamani o‘rnatilgan quvvat va talab koeffitsienti bo‘yicha 
aniqlash taxminiy usul bo‘lib, homaki hisoblashlarda va umumkorxona 
yuklamalarini aniqlashda ishlatilishini tavsiya etiladi.