O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. O‘zgartirish qurilmalari.
|
2. Elektr yoritish qurilmalari.
Elektr yoritgichlari bir fazali iste’molchi hisoblanib, bittasining quvvati 2 kVt dan oshmaydi. Yoritish qurilmalari fazalar bo‘yicha to‘g‘ri taqsimlansa, yetarli darajadagi simmetrik yuk hosil qilishi mumkin(nosimmetriyalik darajasi 5-10% dan oshmaydi). Yuklama xarakteri bir tekis, keskin o‘zgarishsiz bo‘ladi, lekin kun, yil davomida uning miqdori o‘zgarishi mumkin. Tokning chastotasi 50 Gs. Quvvat koeffitsienti cho‘g‘lanuvchi lampalar uchun 1 ga, razryadli lampalarda esa 0,6. Gaz razryadli lampalar ishlatilganda nol liniyalarda yuqori garmonikali toklar hosil bo‘ladi. Sanoat korxonalarining yoritish qurilmalarida 6-220 V kuchlanish ishlatiladi. Yoritish qurilmalarining ishlatilishi o‘rniga qarab ular bir yoki ikki mustaqil manbalardan energiya oladilar. Agar korxonalarda yoritish 30 qurilmalarining o‘chishidan kishilar hayoti xavf ostida qoladigan bo‘lsa, bunday favqulloddagi holat uchun maxsus yoritish tizimi ishlatiladi. 3. O‘zgartirish qurilmalari. Bunday qurilmalar asosida 50 Gs uch fazali tokni o‘zgarmas tokga yoki boshqa chastotali tokga aylantiriladi. Sanoat korxonalarida o‘zgartgichlarning quyidagi turlaridan foydalaniladi: yarim o‘tkazgichli; simob qurilmali; yuritgich-generatorli; mexanik to‘g‘irlagichli. Bu qurilmalar elektroliz vannalari, korxona ichidagi elektr transporti, elektr filtrlar, o‘zgarmas tok payvandlash uskunalari, ko‘plab apparat va mashinalarning yuritgichlarini elektr bilan ta’minlashda ishlatiladi. Rangli metallurgiya korxonalarida alyuminiy, mis, ruh va boshqa toza metallarni elektroliz usuli bilan olishda kremniy asosida yaratilgan o‘zgartgichlardan keng foydalaniladi. Bunday qurilmalarda 6-35 kV li, 50 Gs li tokni texnologik jarayon talab qiladigan kuchlanishli (835 V gacha) o‘zgarmas tokga o‘zgartiriladi. Elektroliz qurilmalari I toifali iste’molchilar turkumiga kiradi, ularning elektr ta’minotida qisqa muddatli uzilishlar bo‘lishi mumkin. Elektroliz qurilmalarining yuklamalari tekis va simmetrik. Quvvat koeffitsienti 0,85-0,9 oralig‘ida. Elektroliz jarayonida o‘zgarmas tok miqdorini birdek saqlash talab etiladi va shu munosabat bilan o‘zgaruvchan tok tomonidagi kuchlanishni rostlash zarur bo‘ladi. Zavod ichkarisidagi elektr transport qurilmalarining quvvatlari 100- 3000 kVt oralig‘ida bo‘lib, quvvat koeffitsientlari 07-0,8 ni tashkil etadi. O‘zgaruvchan tok tomonidagi fazalaridagi yuklama simmetrik va keskin o‘zgaruvchan. Korxonalarda transportni to‘xtashi katta qiyinchiliklarga olib keladi. Shuning uchun bu iste’molchilar I yoki II toifali hisoblanib, elektr ta’minoti tizimida qisqa muddatli uzulishlarga ruhsat etiladi. Gaz tozalovchi elektr filtrlarida ishlatiladigan o‘zgartgichlarning quvvati 100-200 kVt gacha bo‘ladi. Ular maxsus transformatorlar orqali 31 (birlamchi chulg‘am kuchlanishi 6-10 kV ikkilamchi chulg‘am yuqori kuchlanish 110 kV gacha) ulaniladi. Bu qurilmalarning quvvat koeffitsienti 0,7-0,8 oralig‘ida. O‘zgaruvchan tok qismida yuklama simmetrik va tekis. Elektr ta’minotida uzilish sodir bo‘lishiga ruhsat beriladi. Kimyo zavodlarida elektr filtrlar I yoki II toifali iste’molchilar turkumiga kiradi. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|