O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

Hisoblagichlardagi shartli belgilar va ularning nomlanishi: 

CTK – “Telekart” markali elektron hisoblagich; 

1 – bir fazali; 3 – uch fazali; 

10 – 1,0S aniqlik sinfi; 

K52 (K55) – tok va kuchlanish bo‘yicha to‘g‘ridan-to‘g‘ri ulanish: 
220 V, 5 A (60 A), (2 0, 10 A (100 A); 

I0 – elektron-mexanik indikator; 

I2 – elektron indikator va interfeys; 

S – o‘lchovchi shunt element; 

---

183 

Z – ruxsat etilmagan ulanishlardan himoyalash funksiyasi; 

t – - 40 dan +55
0
C gacha ishchi haroratlar oralig‘i. 
Hisoblagichlarning DTi. 
Hisoblagichlarning DTi quyidagi parametrlardan iborat: 
2.
Identifikatsiya prametrlari: 
-
hisoblagichni «initsializatsiya» sanasi; 
-
hisoblagichning identifikatori. 
3.
Hisoblagichning asosiy parametrlari: 
-
integratsiyalash davrlari (15, 30, 60 minut); 
-
vaqtni korreksiya qilish soniyalar soni (kunda bir marta), ±10 soniya 
oraliqlarida; 
-
yozgi/qishki vaqtga o‘tish (ha/yo‘q); 
-
yozgi/qishki vaqtga o‘tish parametrlari (sana, vaqt); 
-
mavsumlar bo‘yicha oylarni bo‘lish (12 tagacha); 
-
har bir mavsum uchun 8 tagacha vaqtli tarif zonalarini dasturlash 
imkoniyati; 
-
shanba, yakshanba va bayram kunlarida ularga alohida tariflar berish 
bilan vaqt zonalarini dasturlash imkoniyati (modifikatsiyaga bog‘liq 
ravishda). 
3. Yig‘iladigan ma’lumotlar va saqlanadigan axborotlar:
-
“Butunlay”, “Bir oyga” formatdagi har bir tarif uchun hisobga 
olinadigan energiya miqdori (joriy va oldingi, shuningdek, oxirgi 13 oylik 
ko‘rsatkichlar); 
-
ta’minotning ulanishlari soni (tarmoq kuchlanishlarining yo‘qotilishi); 
-
hisoblagichga ruxsat etishlar soni, oxirgi ruxsat etishning sanasi va 
vaqti; 
-
hisoblagich korpusining ochilishlari soni, oxirgisining sanasi va vaqti. 

---

184 
4.Yuklamani ulash/uzishni boshqarish imkoniyati (modifikatsiyashga 
bog‘liq ravishda): 
-
1 boshqarish kanallarining soni; 
-
tarifikatsion vaqt oralig‘ini ishlashi vaqti bo‘yicha boshqarish 
imkoniyati; 
-
interfeys bo‘yicha hisoblagichga uzatilgan buyruq bo‘yicha 
boshqarish imkoniyati; 
-
boshqarish kanali kommutatsiyalaydigan kuchlanish, 220 V dan ortiq 
emas; 
-
boshqarish kanali kommutatsiyalaydigan tok, 1 A dan ortiq emas. 
Hisoblagichni dasturlash. 
1.
Hisoblagich parametrlarini quyidagicha dasturlash mumkin: 
-
ketma-ket port bo‘yicha kompyuter yurdamida boshqarish; 
-
parametrlarni almashtirish qurilmasidan foydalanish – optoport 
yordamida. 
2.
Hisoblagichni dasturlash energiya ta’minoti korxonasi 
tomonidan ishlatish joyiga o‘rnatishdan oldin yoki ishlatilishi jarayonida 
“Energiya” masofadan boshqarish tizimi vositalari orqali amalga oshiriladi.
3.
Dasturlash «Konsol» dasturi yordamida amalga oshiriladi. 
4.
Agar shanba, yakshanba va bayram kunlari alohida tariflar 
bo‘yicha tariflashtirish zarurati bo‘lgan hollarda, bu kunlar uchun xam ish 
kunlariga o‘xshash tariflarni tayinlash va vaqt zonalarini dasturlash zarur. 
Bayram kunlarida ishlatish uchun bayram nishonlanadigan kun sanalarini 
ko‘rsatish lozim. 
5.
Statistik axborotlarni yig‘ish va dasturlashni o‘tkazish
«Konsol» DTining “Dasturlash bo‘yicha ko‘rsatmalar” bo‘limida 
keltirilgan. 

---

185 
3.1- jadval