O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomli toshkent davlat texnika universiteti s. T. Yunusxo‘jayev

yillik soni
ilgari rejalashtirilgan TXK 
oraliq qiymatlari bo‘yicha aniqlanadi:
𝑁
𝑘𝑡𝑥𝑘
=
𝐴
𝑖
𝐿
𝑔
𝐿
𝑘𝑦
; 
𝑁
1
= 𝐴
𝑖
𝐿
𝑦
[
1
𝐿
1
−
1
𝐿
2
− 
1
𝐿
𝑡
] ;
𝑁
2
= 𝐴
𝑖
𝐿
𝑦
[
1
𝐿
2
− 
1
𝐿
𝑡
] ,
(7.12) 

---

236 
Bu erda 
N
ktxk
, N
1
, N
2
– bir yilda KTXK, 1-TXK, 2-TXK ishlarini 
bajarish soni; 
A
i
– avtomobillarning intensive soni, 
L
y
– avtomobilni bir 
yilda o‘rtacha bosib o‘tadigan yo‘li, km; 
L
y
=L
ky
D
ik
k
tt
; 
L
ky
– avtomobilni o
‘rtacha 
kunlik bosib o‘tgan yo‘li, 
D
ik
– avtokorxonani bir yilda ishchi kunlari; 
k
tt
– 
avtomobilni texnik tayyorligi; 
L
1
, L
2
– sharoitga moslashtirilgan 1-TXK va 
2-TXK ishlarini bajarish oraliqlari, km; 
L
t
– avtomobilni TT gacha bosib 
o‘tgan yo‘li, km. 
Kunlik TXK dagi ishlab chiqarish dasturi 
N
ktxk
ushbu hududagi ishlash 
sharoiti hisobga olgan holda aniqlanadi: 
𝑁
𝑘𝑡𝑥𝑘
=
𝑁
𝑡𝑥𝑘
𝐷
𝑖𝑠
,
(7.13) 
Bu erda 
N
txk
– TXK (KTXK, 1-TXK, 2-TXK) bir yillik dasturi; D
is
– 
TXK hdudlaridagi ishchi kunlarning soni. 
TXK va JT ishlarining mexnat sarfi
, har bir xizmat ko‘rsatish turi 
uchun sharoitga moslangan meyoriy mexnat sarfi va qabul qilingan TXK 
(JT) usuli bo‘yicha hisoblanadi.
TXK ishlari potokli tashkil qilingan hollarda, ish unumdorligi ortishi 
hisobiga maxnat sarfi sezilarli darajada kamayadi. Yuvish jarayonida 
mexanizatsiyalangan yuvish mashinalarini, salonni tozalash agregatni, 
avtomobil kuzovi va boshqa yuzalarini purkab tozalash qurilmalarini 
qo‘llash TXK meyoriy mexnat sarfini kamayishiga sabab bo‘ladi.
TXK yil bo‘yi sarflanadigan mexnat sarfi
T
txk
= N
txk
t
txk
k
ipt
k
mex
,
(7.14) 
Bu erda 
t
txk
– sharoitga moslashtirilgan mexnat sarfi KTXK, 1-TXK, 2-
TXK, ishchi soat; 
k
ipt
- ish potokli tashkil qilinganda mexnat sarfini 
kamayishini hisobga oluvchi koeffitsent, k
ipt
=0,75…0.80, universal berk 
postlar 
usuli 
qo‘llaniladigan 
bo‘lsa 
k
pot
=1; 
k
mex
-jarayonni 
mexanizatsiyalashtirilganligini 
hisobga 
oluvchi 
koeffitsent 
k
mex
=0,35…0,75, ishlar qo‘lda bajariladigan bo‘lsa k
mex
=1, mashina qo‘lda 
yuviladigan bo‘lsa k
mex
=1,3…1,5 ga teng bo‘ladi.
Joriy ta’mirlashda yillik mexnat sarfi ishlash sharoitini hisobga olgan 
holdagi (1 000 km bosib o‘tgan yo‘l bo‘yicha) mexnat sarfi (t
jt
) va 
avtomobilni joriy yilda bosib o‘tgan yo‘li bo‘yicha quydagi formuladan 
aniqlanadi 

---

237 
𝑇
𝑗𝑡
=
𝐴
𝑖
𝐿
𝑦
1000
𝑡
𝑗𝑡
.
(7.15) 
Turli ko‘rinishdagi TXK ishlari hdudlarda mustaqil amalga oshiriladi. 
Lekin 2-TXK islarini bajarishda avtomobildan bazi qismlarni, 
mexanizmlarni va priborlarni maxsus stendlarda diagnostikalash va 
nazorat qilish va kamchiliklarni bartaraf qilish uchun echib olinadi. 
Bunday ishlar ko‘proq taminot tizimida, elektrotexnikada, akkumuliyator 
va shinalarda bajariladi. Ularga sarflanayotgan mexnat sarfi, 2-TXK 
mexnat sarfining15…20 % tashkil qiladi. Bu mexnat sarfi turli bo‘limlarga 
bir tekisda taqsimlanadi. 
JT ishlar JT hdudida va ishlab chiqarish bo‘limida bajariladi. JT dagi 
bajariladigan ishlardagi mexnat sarfi JT mexnat sarfi (5 ilova) bo‘yicha 
taqsimlanadi.
JT postida 237ata237‘limlari bo‘yicha hisoblab topilgan JT bo‘yicha 
mexnat sarfi dastlabki ma’lumotlar turkumiga kiradi va asosan postlar 
237ata237‘limlardagi ishchilar sonini aniqlash uchun qo‘llaniladi.
Ishlab chiqarishdagi ishchilar soni texnologik zarur (ro‘yxat 
bo‘yicha) va shtatdagi (ro‘yxat bo‘yicha) ishchilar soniga bo‘linadi. 
Texnologik zarur ishchilar P
t
, ishchi, post 237ata237‘limlardagi 
ishlarni bajarishga mo‘ljallangan ishchilar quydagi formula bo‘yicha 
aniqlanadi 
𝑃
𝑡
=
𝑇
𝑦
𝐹
𝑖𝑓
,
(7.16) 
Bu erda T
y
– postdagi (bo‘limdagi) yillik ish hajmi, ishchi soat;
F
if
– ishchining yillik nominal ish vaqti, soat, quydagi formula 
bilan aniqlanadi
F
if
= (D
k
– D
d
– D
b
) T
sm
. (7.17) 
Bu erda D
k
, D
d
, D
b
– joriy yildagi calendar, dam olish va bayram kunlari; 
T
sm
– postdagi smenaning davomiyligi, o‘rtacha bir haftada 40 soat olinadi. 
Shtat bo‘yicha ishlab chiqarish ishchilarining soni, ishchi: 
𝑃
𝑠ℎ
=
𝑇
𝑦
𝐹
ℎ
, (7.18) 
Bu erda