T.LIRINING SHAXSLARARO MUNOSABATNI O‘RGANISH METODIKASI Mazkur metodika 1954 yili T.Liri, G.Leforj, R.Sazeklar tomonidan
shaxslararo munosabatlarni o‘rganish uchun ishlab chiqilgan.
T.Liri metodikasi shaxslararo munosabatlar psixodiagnostikasi uchun qulay
bo‘lib, ushbu metodika orqali sinaluvchining shaxslararo munosabatlardagi
pozitsiyadan o‘zini o‘zi baholashi, o‘zidan qoniqmaslik, shaxslararo
munosabatdagi kutilmalarni yoritish uchun qo‘llaniladi.
Metodika bir necha modifikatsiyaga ega. Liri metodikasining ruscha
modifikatsiyasini Y.A.Reshetnya va G.S.Vasilchenko ishlab chiqqan. Mazkur
metodikaning o‘zbekcha modifikatsiyasini psixolog olimlar E.G‘.G‘oziev va
R.Y.Toshimovlar yaratgan.
Empirik isbotlanganki, ziddiyatlar o‘z-o‘zini baholash strukturasi (real
“Men” va ideal “Men”)dagi jiddiy o‘zaro nomuofiqlik shaxsning ichki
disgarmoniyasidan darak berib, uning nizo uyg‘otuvchi xulq-atvoriga sabab
bo‘ladi.
Shaxs atrofdagilar bilan o‘zaro ta’sirini dolzarblashgan jarayonidagi xatti-
harakatlarida namoyon bo‘lishiga asoslanib Timoti Liri empirik kuzatishlari
shaxslararo o‘zaro ta’sirining 8 ta umumiy yoki 16 ta toboro
konkretlashtirilgan oktantlari - variantlari ko‘rinishida sistemalashtirilgan.
Shaxslararo xulq-atvor tiplariga muvofiq jami 128 ta anchagina oddiy
tavsif-epitetlardan so‘rovnoma ishlab chiqilgan. Sifat ta’siri u yoki bu
shaxslararo munosabatlar variantini aks ettiruvchi ustuvor tiplari aniqlashni
ko‘zda tutadi. Oktantlarning ifodalanganlik darajasi tegishli ballar va shaxsning
ma’lum tavsiflari bilan belgilanadi.
T.Liri metodikasi 128 ta xarakterologik xususiyatlarni mujassamlashtirgan
tuzilma bo‘lib, ular 8 ta psixologik tendensiyalarga guruhlashtirilgan:
I.
Hukmron -liderlik
II.
Egoistik.
III.
Tajavuskor
201
IV.
Ishonchsizlik(skeptizm)
V.
Itoatkorlik.
VI.
Tobelik.
VII.
Do‘stonalik
VIII.
Bag‘ri kenglik-fidokorlik.
