O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. T. Asqarova, G‘. E. Zaxidov, L. F. Amirov makroiqtisodiy siyosat

inflatsiya darajasi 
(baholarning o‘sish sur’ati) 
deb ataladi. Makroiqtisodiy modellarda inflatsiya 
darajasi quyidagicha ifodalanishi mumkin: 
P-P-
1 
π = ---------- 
P-1
bunda:
π–
yillik
 
inflatsiya sur’ati;
P
- joriy yilning narxlar indeksi;
P-
1 - o‘tgan yilning narxlar 
indeksi. 
Inflatsiyani miqdoran o‘lchash uchun makroiqtisodiyotda “70-miqdor qoidasi” 
deb atalgan usuldan ham foydalaniladi. Bu usul narxlarning barqaror o‘sishi 
sharoitida inflatsiya darajasi necha yilda ikki baravarga oshishini aniqlash imkonini 
beradi. Buning uchun 70 ni yillik inflatsiya darajasiga bo‘lish kifoya: 
Baholar ikki martaga 70 
oshishi uchun zarur = ---------------------- 
yillar soni π 
Misol uchun, yillik inflatsiya darajasi 7 foiz ga teng bo‘lsa, taxminan 10 yilda
baholar ikki martaga oshadi, ya’ni, (70:7 = 10). 
Real YaIM va jamg‘armaning necha yildan so‘ng ikki marta oshishini hisoblash 
zarur bo‘lgan hollarda ham “70-miqdor qoidasidan” foydalaniladi. 

---

51 
Iqtisodiyot o‘z rivojlanishida potensial darajaga yaqinlashgan shariotda yoki 
bandlilik darajasini oshirish yoxud inflatsiya darajasini pasaytirish kabi muqobil 
variantlardan birini tanlashga majbur bo‘linadi. Chunki qisqa muddatli davrda 
ishsizlik va inflatsiya darajalari o‘rtasida teskari bog‘liqlik mavjud. Ishsizlikni 
pasaytirish ish joylarini yaratish uchun qo‘shimcha mablag‘lar ajratilishini anglatadi. 
Ayni paytda bu ish haqi miqdorining oshishiga ham olib keladi. Har ikkala holat ham 
baholar darajasinining ko‘tarilishiga olib keladi, ya’ni talab inflatsiyasi ro‘y beradi. 
Ishsizlik va inflatsiya ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik ingliz 
iqtisodchisi A.V.Fillips tomonidan aniqlangan va