O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Ekologik modelning xususiyatlari. Ijtimoiy ishdani bu nazariya inson va 
uning atrofi o‗rtasidagi o‗zaro munosabatlarni qayd etadi. U insonning ijtimoiy 
muhitini aralash to‗plam sifatida ko‗rib chiqadi. Odamlar mikrosistema-uyda, 
mezosistema-cherkov, klub, assotsiatsiya. Maktab. Tumanda va makrotizim 
jamiyatda rivojlanadi. Bolalar uchun bunday institutlar otaonasining ish doyi, 
mahalliy tashkilotlar, yoshlar klublari yoki jamoat transporti bo‗lishi mumkin. 
Yosh voyaga yetmaganlar uchun ishga joylashish yoki kasbga o‗qitish 
munosabatlaridagi axborot yetkaziladi. Imkoniyati cheklangan har bir inson uchun 
kasbga tayyorlash yoki ishga joylashishga yordam beriladi.

---

194 
Ijtimoiy ishdagi ekologik tizim nazariyasining asosiy tushunchasi hayot 
modelidir. Hayot modeli inson hayot faoliyatining sub'ekti sifatida qaralib, 
atrofdagilar bilan tenglikni saqlashga yo‗naltirilgan. Ijtimoiy ishning bosh maqsadi 
insonning 
moslashuvchanlki 
qobiliyati, 
shuningdek 
atrofga 
ta'sirini 
kuchaytirishdir. Eng keng ko‗lamli ekologik yondashuv ijtimoiy ta'minot va 
aholini qo‗llab-quvvatlash tizimida namoyon bo‗ladi.
Ijtimoiy ish amaliyotidagi ekotizimli model. Qayd etish kerakki, bu 
modellarga metanazariyalar kirib, ijtimoiy xodim insonlarning atrofdagilar bilan 
aloqasini tushunish va baholash imkonityalarini taqdim qiladi. Bu nzariyalar aniq 
muammolar va ularning yechimlarini taklif qiladi deb aytish mumkin emas. Bu 
nazariyaning tamoyillari : barcha tizimlar balanslashganbo‗lishi, chegaralarga ega 
bo‗lishi, tizimlarlan iborat bo‗lishi, teskari aloqa yarata olish kerak.
Tizimli aralashuv tamoyillari: hamkorlik, ijtimoiy xodimning o‗zgarishga 
qodirligi, saqlanadian o‗zgarishlar, xolizm va ijtimoi aloqalarni tan olish
Xizmat bosqichlari:
• Tizimli tahlil – ko‗plab tizimlarni tan olish, ko‗pgina darajalarni tan olish
• Aralashuv –ijtimoiy xodim mijoz holatiga ta'sir qiluvchi turli 
tizimlardagi o‗zgarishlar uchun imkoniyatlari va cheklovlari to‗g‗risida bilish 
kerak. ,- har bir tizimdagi aralashuv imkoniyatlari darajasini tushunishi kerak.
• Ijtimoiy xizmatning kompleks modellariga kogntiv, pedagogik, vital-
yo‗naltirilgan va psixosotsial modellar kiradi.