Ishni bajarish tartibi:
1. Optik taglikka A yoritiluvchi buyum V Yig‘uvchi
linza va D ekran
o`rnatiladi.
2. Ekranni o`ng va chap tomonga surish bilan buyumning aniq tasviri hosil
bo`lishiga erishiladi va linza bilan ekran oralig`i VD
o`lchab
olinadi.
VD
masofaning o`rtacha qiymatini topish uchun, tajriba 3-4 marta takrorlanadi.
47
3. V Yig‘uvchi linza bilan ekran oralig‘ida S botiq linza o`rnatiladi va ekran
turgan joyidan uzoqlashtiriladi. Ekranni linzadan uzoqlashtirish
bilan buyumning
tasviri hosil qilinadi.
4. Tasvirni hosil bo‘lishida nuqta S linza uchun buyum vazifasini o‘taydi.
O`lchashlarni 3-4
marta takrorlab, ekrangacha bo`lgan SE masofaning o‘rtacha
qiymati aniqlanadi. Ekranning bu vaziyati
Ye nuqtani berganligidan, YeS=a va
DS=v masofalarni o`lchab (1) formula yordamida
sochuvchi linzaning fokus
masofasi topiladi.
5. Sochuvchi linzaning optik kuchi D formula yordamida hisoblab topiladi.
Sinov savollari
1. Linza deb nimaga aytiladi?
2. Linzaning optik markazi, bosh optik o`qi va bosh fokusi deb nimaga aytiladi?
3. Linzaning optik kuchi deganda nimani tushunasiz? Uning o`lchov
birligi
qanday?
4. Yig`uvchi va sochuvchi linza deb nimaga aytiladi?
5. Linzalar qanday maqsadlarda ishlatiladi?
2. YORUG’LIKNING ELEKTROMAGNIT TO’LQIN TABIATI
2.1. Yorug’lik to’lqinlari va ularning xarakteristikasi.
Yorug‘lik qator hodisalarda to'lqin xususiyatini namoyon qiladi.
Shuning
uchun to'lqinlarga oid ba'zi ma'lumotlarni dastlab yaqqollik uchun mexanik to'lqin
misolida ko'rib chiqamiz.
To'lqin deganda tebranishlarining muhitda (bunga vakuum ham kiradi)
tarqalish jarayoni tushuniladi. Yorug‘lik to'lqinining tarqalish yo'nalishi
nur deb
ixtiyoriy vaqtda tebranishlar yetib kelgan muhit zarralarining geometrik o'rinlari
to'lqin fronti deb ataladi.
