O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik pedagogika instituti

5.1. – rasm. Kelajak innovatsion tashkilotlarining xususiyatlari

Innovatsion tizimning xususiyatlari ikkita qarama qarshi tendentsiyalar: bir tomondan markazlashtirishni tugatish va tabaqalashtirish va boshqa tomondan markazlashtirish va integratsiyalangan jarayonlarning o’zaro hamkorligini takomillashtirishga asoslangan.

Tizim umuman muvofiq faoliyat yurita olishi uchun, unda tashkilotni mavjud bo’lishining har xil masofaviy va vaqtli davralarida vositachilar, innovatsiyalar manbalari, muqobil elementlar (etkazib beruvchilar, sheriklar, pudratchilar va boshqalar) rolini o’ynashga qodir turli tuman vazifaviy tizimchalar va elementlarni jamlanishi sodir bo’ladi.
Tashkilotning ko’pgina shakllarining mavjudligi tizimning masofaviy doirasini tashkil qiladi, o’zining faoliyatida turli tuman yangi usullar, mahsulotlar va xizmatlardan
foydalanuvchi ishtirokchilar, tizimchalar va muqobil elementlarni ko’pligi esa aloqalarning ko’pligi bilan o’zaro bog’langan va chatishib ketgan, bu tashkilotning umumiy yashash qobiliyati va barqarorligini oshishini ta’minlaydi.
Masalan, xo’jalik bo’linmalari va tashkiliy tuzilmalarning o’zaro aloqasi innovatsion rivojlanish talablari burchagi ostida ko’rib chiqiladi. Bozor iqtisodiyotida har bir firma o’zining tashkilik tuzilmasini mustaqil ravishda belgilaydi. Ammo umumiy yashash qobiliyatini oshishi firmaning uchta asosiy vazifaviy tizimchalari (ITTKI va mahsulotni ishlab chiqish, ishlab chiqarish texnologiyasi va marketing)ni muvofiq faoliyat yuritishi bilan yaqindan bog’langan.
Tashkilotning vazifaviy tizimchalari turi texnologik operatsiyalar aloqalarining xarakteriga mos kelishi va yangiliklarni ishlab chiqish bosqichlarini shartnoma asosida yoki sof bozor aloqalari ishlab chiqarish va sotish bilan parallel tashkil qilishga qaratilishi kerak. Mahsulotni bo’linmalar orasidagi o’zaro hamkorliklarni tashkil qilishning bunday tamoyili moliya, moddiy va axborot oqimlarini, xodimning tajribasi va bilimlarini, tayyor

mahsulot va xizmatlarni epchil taqsamilanishiga asoslangan.

Nazorat uchun savollar

1. Innovatsiyalarni tashkil qilish tushunchasiga nimalar kiradi?

   
   

2. Tashkilotni sub’ekt sifatida va innovatsion faoliyatning jarayoni sifatida ta’riflab bering.

   
   

3. Innovatsion korxona faoliyatining sohasi nimadan iborat?

   
   

4. “Tashkilot turi”ning innovatsiyalar yashash davrasi bosqichlari bilan aloqasini bayon qiling.

   
   

5. Ilmiy – texnik va innovatsion soha tashkilotlarining tasnifini bering.

   
   

6. Zamonaviy innovatsion firma qanday xususiyatlar bilan ta’riflanadi?

   
   

7. Innovatsion faoliyat turining korxona o’lchamiga bog’liqligini bayon qiling. Kichik biznesning rolini yoriting.

   
   

8. “Aqliy o’zini o’zi boshqaruvchi assotsiatsiya” nima?

   
   

9. Innovatsion tashkilotlarning xususiyatlarini bayon qiling.

   
   

10. Innovatsiyalardan sinergik samara nima?

    
    

11. Tashkilotdagi xususiyatlarning uni muvofiq faoliyat yuritishi uchun ahamiyatiga misollar keltiring.