O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik–pedagogika instituti «kimyoviy texnologiya»



Yüklə 346,19 Kb.
səhifə66/69
tarix28.11.2023
ölçüsü346,19 Kb.
#168776
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   69
Namangan muhandislik-pedagogika instituti-fayllar.org

Verner nazariyasi. 1893 yilda A.Verner kompleks birikmalar tuzilishi haqidagi original nazariyani yaratdi. Bu 
nazariya 3 banddan iborat:

1) ko’pchilik elementlar o’zining asosiy valentligidan tashqari qo’shimcha valentlikni ham namoyon qila 

oladi; 

2) har qaysi element o’zining asosiy va qo’shimcha valentliklarini to’yintirishga intiladi; 

3) markaziy atomning qo’shimcha valentliklari fazoda ma’lum yo’nalishga ega. 
Verner nazariyasi koordinatsion nazariya deb ataladi. 
Oddiy kimyoviy birikmalar asosiy valentliklari hisobiga, kompleks birikmalar esa elementning qo’shimcha
valentligi hisobiga hosil bo’ladi. Masalan:
PtCl

4
+ 2KCl = PtCl


4
· 2KCl

K


2
[PtCl

6
] kompleks birikmasining tuzilishi: 


—— asosiy valentlik; 



«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan ma’ruzalar matnlari. 
69

…… qo’shimcha valentlik.


Pt ning asosiy valentligi 4 ga, qo’shimcha valentligi 6 ga teng. 

Kompleks birikma tarkibidagi markaziy atom bilan bevosita birikkan ligandlar orasidagi bog’lanishlar soni



markaziy atomning koordinatsion soni deyiladi.
Markaziy ionning koordinatsion soni ko’pincha 1 dan 12 gacha bo’lishi mumkin. Lekin 8 dan katta koordi-
natsion sonli komplekslar kam uchraydi.
I valentli elementlarning koordinatsion soni ko’pincha 2 ga teng. Masalan: 
[Ag(NH

3
)


2

]Cl, K[Ag(CN)


2
]. 

II valentli elementlarning koordinatsion soni ko’pincha 4 ga, ba’zan 3 ga va 6 ga teng bo’ladi. Masalan, 


Na[PbJ

3
], K

4
[Fe(CN)

6
], [Zn(NH


3
)

4


]Cl
2

III va IV valentli elementlarning koordinatsion soni asosan 6 ga teng. Masalan, 


K
3

[Fe(CN)

6
]

V valentli elementlarning koordinatsion soni 7 ga teng bo’ladi. Masalan,


Na[NbF

7
]


Umuman, ayni elementning koordinatsion soni elementning valentligiga, eritma konsentratsiyasiga va markaziy


atom ion radiusining ligand radiusiga nisbati bilan bog’liq. 



Yüklə 346,19 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   69




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin