O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

9. Avtomobilning old va orqa o’qi bo’yicha ag’darilish burchagi.
Qiya yo’lda yuqoridan pastga sekinlanish tezligi bilan harakatlanayotgan

---

209
transport vositasining bo’ylama turg’unligini yo’qolishi natijasida oldingi

g’ildirakning yo’l sirti bilan ilashgan O
1
tayanch nuqta atrofida transport vositasi
oldinga og’darilishi mumkin (12.2-rasm.).
12.2-rasm. Bo’ylama qiya tekislikda yuqoridan pastga harakatlanayotgan
transport vositasining turg’unligi
SHamol P
W
, inertsiya R
ja
va orqa g’ildirakdagi reaktsiya Z
2
kuchlarni nolga
teng deb olsak, transport vositasini O
1
nuqta atrofida og’darilmaslik sharti
quyidagicha aniqlanadi:
O
1
tayanch nuqtaga nisbatan kuchlarning momentlarini yo’g’indisi nolga teng
bo’lishi kerak, ya’ni:
(
)
0
;
1
=
×
¢
×
-
-
×
¢
×
=
å
M
О
h
Sin
Ga
b
L
Cos
Ga
О
М
a
a
bundan
(
)
0
=
×
¢
=
-
×
¢
M
h
Sin
b
L
Cos
a
a
ni hosil qilamiz.
Bu ifodadan foydalanib transport vositasining O
1
tayanch nuqta atrofida
og’darilish burchagini aniqlaymiz:
h
a
h
b
L
tg
M
=
-
=
¢
a
,
h
a
tg
=
¢
a
,
(12.2.)
Demak transport vositasining bo’ylama turg’unligi uning a, b,L konstruktsiya
ko’rsatkichlariga bog’liq bo’ladi.
Og’darilish burchagining ruxsat etilgan chegaralangan qiymatlari yuk
avtomobili va avtobuslar uchun
[ ]
0
60
=
¢
a
; yengil avtomobillar uchun
[ ] [ ]
0
60
³
=
¢
a
a