O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha
-Mavzu. Avtomobilning o’tag’onlik xususiyati
Yüklə 2,37 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8-Mavzu. Avtomobilning yurish rovonligi xususiyati.
- 9-Mavzu. Avtomobilning ekologik xususiyatlari.
|
7-Mavzu. Avtomobilning o’tag’onlik xususiyati.
Avtomobilni o’tag’onligi xaqida tushuncha. O’tag’onlik turlari. Profil o’tag’onlik o’lchagichlari. Tayanch o’tag’onlik o’lchagichlari. O’tag’onlikni umumlashgan ko’rsatkichlari. Qiyin yo’l sharoitida va yo’l bo’lmagan joylarda ham transport vositasining harakatlana olish qobiliyatini uning yo’l to’siqlaridan o’tuvchanligi deyiladi. Transportni vositasini ishlatish shuni ko’rsatadiki, yo’l sharoiti yomon bo’lgan taqdirda ham undan unumli foydalanishni talab etiladi. Qiyin yo’l sharoitiga o’tish 25
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali taqdimot, keys, video-animatsiya, muammoli ta’lim. blits, menyu, munozara, o’z- o’zini nazorat. 8-Mavzu. Avtomobilning yurish rovonligi xususiyati. Yurish ravonligi o’lchagichlari. Avtomobilning tebranishi. Erkin va majburiy tebranishlar. Avtomobilning titrashi. Tebranma xarakat va titrashni inson organizmiga ta’siri. Avtomobil agregatlari bir-biri bilan sharnirli birikmalar va elastik birikmalar bilan biriktirilgan bo’lib, yo’lning tekisligi natijasida o’zgaruvchan kuchlar ta’sirida tebranadi. Tebranishlar yo’lovchilar va haydovchiga ta’sir ko’rsatadi, qismlarning yoyilishi ortadi, yonilg’i sarfi ham ortadi va avtomobilning unumdorligi kamayadi. Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali taqdimot, keys, video-animatsiya, muammoli ta’lim. blits, menyu, munozara, o’z- o’zini nazorat. 9-Mavzu. Avtomobilning ekologik xususiyatlari. Avtomobilning ekologik xususiyatlari ta’rifi, atrof muxitga ta’siri. Avtomobilning atrof muhitga salbiy ta’sirini kamaytirish tadbirlari. Alьternativ yonilg’i turlarini qo’llash. Kattalik neytralizatorlar. Gibrit yuritmali avtomobillar. Elektromobillar. SHovqin va vibratsiya tarifi, salbiy oqibatlari. SHovqin darajasini kamaytirish konstruktiv tadbirlari. Eskirgan avtomobillardan foydalanish muammolari. Avtomobillar soni yildan-yilga ko’payib bormoqda, chet ellardan turli xildagi avtomobillar kirib kelmokda. U avtomobillar atrof-muhit va inson salomatligiga katta salbiy ta’sir ko’rsatadi. Masalan, bir avtomobil dvigateli o’z silindrlari orqali 60 sekund ichida taxminan 5000 litr yonilg’i aralashmasini o’tkazadi, shu vaqt ichida 100 ta odam nafas olishi uchun kerak bo’lgan xavo sarflanishi mumkin. Bitta avtomobil bir yilda tashqi muhitga 800 kg SO, 220 kg, SO 2 va 40 kg NO gazi xamda bir qancha boshqa zaxarli gazlar chiqaradi. SHu bilan birga avtomobil dvigatelining ishlashi natijasida hosil bo’lgan shovqin ham odamlarning salomatligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Avtomobilning atrof-muhit va odam organizmiga ko’rsatayotgan zararli ta’sirini biroz kamaytirish uchun dvigatelning ish maromini aniq tanlash, yonilg’i berish asboblarini o’z vaqtida rostlash, vaqti- vaqti bilan moylash tizimini yuvib turish, dvigatelni suyuqlashgan aralashmada ishlatish yo’llari bilan undan chiqayotgan zaxarli gazlar miqdorini kamaytirish mumkin. Ishlatiladigan gazlar tarkibidagi zaxarli moddalarni kamaytirish uchun ularni tashqi muhitga chiqarish oldidan tozalash lozim. Buning uchun tovush pasaytirgichlar o’rnida maxsus soflagich (neytrolizator)lar o’rnatilmokda. Avtomobil dvigateli ishlaganda va avtomobil harakatlanganda shovqin xosil bo’ladi. SHovqinni kamaytirish uchun tovush so’ndirgichlarning takomillashgan nusxalarni o’rnatish va avtomobilning yurish qismlarini takomillashtirish lozim. 26
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali taqdimot, keys, video-animatsiya, muammoli ta’lim. blits, menyu, munozara, o’z- o’zini nazorat. Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|