103
YTH ekspertizasi ekspertning qaysi tashkilotga mansubligi ga
qarab ikkiga bo‘linadi:
– xizmat ekspertizasi (xizmat surishtiruvi);
– sud ekspertizasi.
Har bir sodir bo‘lgan hodisa bo‘yicha transport vositasi mansub
bo‘lgan korxona xodimlari o‘tkazadigan ekspertiza
–
xizmat
ekspertizasi, deb ataladi.
Xizmat ekspertizasini o‘tkazish, uning tartibi,
muddati va
yechilishi lozim bo‘lgan masalalar «Avtotransport korxonalarida
harakat xavfsizligi ishini tashkil etish» nizomida to‘liq bayon
etilgan va qo‘llanmaning so‘nggi bobida bayon qilingan.
YTH sud ekspertizasining asosiy maqsadi buning YTH hamma
davlatlardagi jarayoniga ilmiy asoslanib tavsif berish, har bir hodisa
qatnashchisi xatti-harakatining va YTH kelib chiqishining obyektiv
sabablarini aniqlashdan iborat.
Ekspertiza ishiga uslubiy va ilmiy-texnik
rahbarlikni Respublika
sud ekspertizasi ilmiy-tadqiqot instituti olib boradi. Viloyatlarda
institutning filial va laboratoriyalari tashkil etilgan.
Sud ekspertizalari amaldagi qonunlar va ekspertiza muassasa-
larida sud ekspertizasini o‘tkazish uchun ishlab chiqilgan nizomi va
yo‘riqnomalari asosida olib boriladi.
«Ekspertiza muassasalarida sud ekspertizasining ishini tashkil
qilish» nizomiga ko‘ra, ekspertlar yechishi lozim bo‘lgan masalalar
quyidagilardan iborat:
1. Yo‘l-transport hodisalariga olib
keladigan omillarni aniqlash,
jamlash va tahlil qilish:
– transport vositasining konstruksiyasi va texnik holati;
– piyoda va transport vositasining tezligi va harakat yo‘nalishi;
– yo‘lning geometrik o‘lchamlari va holati;
– harakat uchun to‘siqlarning borligi va ularning tavsiflari;
– yo‘l belgilari, svetoforlar va boshqa texnik vositalar, ularni
hodisa sodir bo‘lgan paytdagi texnik holati.
2. YTH jarayoniga va sodir bo‘lishiga olib kelgan omillarni ajratib
olish, ularni ilmiy asosda tadqiq qilish va tajribadan izlash.
3. Xavfli vaziyat vujudga kelgan vaqtni aniqlash.
104
4. Tadqiqot qilinayotgan hodisaning texnik sabablarini va
qatnash
chilar tomonidan ularni
bartaraf qilish mumkinligi
imkoniyatlarini aniqlash.
5. YTH qatnashchilarining xatti-harakatlarining «Yo‘l harakati
qoidalari»ga va boshqa me’yoriy hujjatlar talablariga mos kelishini
aniqlash va boshqalar.
Umuman, ekspert oldiga yechish uchun qo‘yiladigan masa-
lalar xilma-xil bo‘lib, ular har bitta hodisaning o‘ziga xos
xususiyatlaridan kelib chiqadi.
Qo‘yilgan masalalarni yechish uchun ekspertga O‘zbekiston
Respublikasi jinoyat va jinoyat-protsessual kodekslariga ko‘ra,
ma’lum vakolatlar va huquqlar berilgan, shu bilan birga ma’lum bir
majburiyatlar ham yuklatilgan.
Dostları ilə paylaş: