O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi s. B. Bairova, G. M. Abduraupova

XIZMATINING TARKIBIY QISMLARI 
 
Aholiga tibbiy - ijtimoiy yordam ko‘rsatish xizmatining tar-
kibiy qismlari bo‘lib: ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlar, atrof-
muhit, salomatlik va tibbiy-ijtimoiy xodim xizmat qiladi. Ya’ni 
jamoada ishlaydigan tibbiy-ijtimoiy xodim obyekt (nogironlar, 
yetimlar, yolg‘iz onalar, ko‘p bolali oilalar, qariyalar) bilan 
aloqani saqlab, ijtimoiy himoyani ta’minlash, muhit sharoit-
larini moslashtirish hamda obyektlarning sog‘lom turmush 
tarzini va yaxshilanishini tekshirish. Buning uchun obyektlar-
ning ehtiyojlarini to‘g‘ri tushunib yetish va ushbu ehtiyojlarga 
muvofiq ravishda rejani tuzish, amalga oshirish va baholash 
bo‘yicha qobiliyatlarni va ko‘nikmalarni ishlab chiqishdir.
 

---

10 
TIBBIY - IJTIMOIY XIZMATLARINING ASOSIY TURLARI 

Uydagi patronaj – ijtimoiy himoyaga muhtoj inson va 
uning oilasiga uyda bevosita va texnik yordam ko‘rsatish 
bo‘yicha asosiy faoliyatdir. 

Sog‘liq bo‘yicha maslahatlar berish – faqatgina sog‘liq 
sohasida emas, ijtimoiy va iqtisodiy muammolar, o‘qitish va 
parvarish muammolari bo‘yicha maslahat berishdir. Maslahatlar 
telefon orqali, mahallada, tibbiy ko‘rik xonasida va uyda 
patronaj vaqtida beriladi. 

Sanitariya oqartuv ishlari – aholi o‘rtasida sog‘liqqa bo‘l-
gan munosabatni yaxshilash maqsadida o‘tkaziladi. 

Ijtimoiy muassasalarining faoliyati – jamoa aholisi ora-
sida faol ishtirok etish va fuqarolarning ruhiy birdamligini 
mustahkamlash yordamida ushbu jamoaning maqsadiga erishishi 
bilan uning muammolarini hal qilishdir. 
AHOLIGA TIBBIY - IJTIMOIY XIZMAT KO‘RSATISHNI 
TASHKIL ETISH 
 
Tibbiy - ijtimoiy xodimlar aholiga tibbiy yordam ko‘rsatish-
da ishtirok etadilar. Aholiga tibbiy-ijtimoiy xizmat – kasalliklar-
ni oldini olish, davolash, tashxislash kabi tibbiy va bemorlarni 
parvarish qilish, ishlash qobiliyatini yo‘qotgan va nogironlarga 

---

11 
shoshilinch yordam ko‘rsatish bilan birga ularga nafaqa to‘lash 
kabi ijtimoiy yordamni o‘z ichiga oladi. Birlamchi tibbiy 
yordam olish asosiy tibbiy xizmat turlariga kiradi. U o‘z ichiga 
ko‘p tarqalgan kasalliklarni davolash va muhim kasallar profi-
laktikasi, shikastlanish, zaharlanish va boshqa shoshilinch holat-
larda birinchi yordam ko‘rsatish, sanitariya - gigiyenik va epide-
miyaga qarshi tadbirlarni o‘tkazish, onalik va bolalikni himoya 
qilish kabi tadbirlarni o‘tkazish va aholiga yashash joyiga qarab 
tibbiy - ijtimoiy yordam berishni oladi. Tibbiy - ijtimoiy yordam – 
bu salomatlikni tiklash, saqlash, mustahkamlash va tutib turish-
ga qaratilgan kasbiy faoliyatdir. 
Bu sog‘liqni saqlash va aholini ijtimoiy himoya qilish xiz-
matlari tutashgan qismlaridan shakllanib, tibbiy xodimlar faoliyati 
bilan o‘zaro bog‘langandir. Tibbiy - ijtimoiy yordamni kerakli 
tibbiy bilimlari bor ijtimoiy xodim amalga oshiradi. Tibbiy - 
ijtimoiy yordam ijtimoiy xodim vazifasining katta qismini tashkil 
etadi. Uning asosiy maqsadi – jismoniy va ruhiy nuqsoni bor 
shaxslar va aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qismining 
salomatligini saqlashdir. Tibbiy - ijtimoiy yordamning parvarish 
obyektlari nogironlar, yoshi o‘tgan va qari kishilar, yetim bolalar, 
yosh onalar, ko‘p bolali oilalar, qochoqlar, ishsizlar kabi tibbiy va 
ijtimoiy ko‘rsatkichlari bo‘yicha alohida guruhlar hisoblanadi.