Irodani tarbiyalash. Irodani mustaqil tarbiyalash usullari juda ham har xil
bo'lishi mumkin. Ularning hammasi quyidagi shartga amal qiladi:
1. Irodani tarbiyalani nisbatan arzimas qiyinchiliklarni bartaraf qilishdan
boshlash kerak. Oldiniga unchalik katta bo'lmagan qiyinchilikni, vaqt o'tishi bilan esa
ancha katta qiyinchiliklarni muntazam ravishda yenga bori, kishi o'z irodasini mashq
qildiradi va chiniqtiradi. Har bir qarshilkni «bo'ysindirilmagan qal'a» sifatida baholash
lozim va bu qal'ani «olish uchun» barcha imkoniyatni ishga solish kerak.
2. Qiyinchiliklarni, to'siqlarni bartaraf etish ma'lum maqsadlarga erishish uchun
amalga oshirish. Maqsad qanchalik ahamiyatli bo'lsa, irodaviy motivlar darajasi
yuqori bo'lsa, kishi shunchalik katta qiyinchliklarni bartaraf etishga qodirdir.
3. Qabul qilingan qaror bajarilishi kerak. Har gal, qachonki, qaror qabul qilinib,
uning bajarilishi yana va yana kechiktirilsa kishining irodasi izdan chiqadi.
4. Agar kishi uzoqqa mo'ljallangan maqsadni oldiga qo'ygan taqdirda uzoq
istiqbolni nazarda tutishi kerak. Bu maqsadga erishish bosqichlarini ko'rishi, ya'ni
kelajakka mo'ljallangan istiqboolni ko'ra olish juda muhim.
Irodali kishi-o'z vaqtining xo'jayini. O'z faoliyatini oqilona tashkil etar ekan, bu
bilan u belgilangan narsani shoshilmasdan amalga oshiradi. O'z irodasini chiniqtirish
uchun ishda va turmushda tarqoqlik va pala-partishlikka qarshi kun sayin kurash olib
borishi kerak.
Sport bilan muntazam shug'ullanishi kishi irodasini chiniqtiradi. Jismoniy
mashq bilan shug'ullanishda qiyinchiliklarni bartaraf etish kishining faqat mushaklari
emas, balki uning irodasini chinakam mashq qildirish hisoblanadi.
Irodaviy akt (irodaviy harakat)da uni motivlashtirishning barcha uchto
tomoni faollik manbai, uning yo'nalganligi va o'z-o'zini boshqarish vositalari
namoyish qilingandir.
