O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi pedagogik innovatsiyalar, kasb-hunar ta’lim boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini

1 . Sinusoidal tebranishli elektron generatorlar.
Lampali generator deb, elektron lampalar orqali o‘zgarmas tokni (yoki sanoat chastotali o‘zgaruvchan tokni) berilgan chastota f o li -o‘zgaruvchan tokga aylantirib beradigan uskunaga aytiladi. Tebranadigan konturli lampali generatorlarni yoki LC tipidagi generatorlarni yuqori chastotalarda ishlatish (20000 Gs. dan yuqori) qulaydir.

1-rasm. R C tipidagi sinusoidal kuchlanishli generatorlar: a — generator sxemasi; b — RC zanjirning aylanma diagrammasi.
Diagrammadan ko‘rinib turibdiki, RC zanjirda, φ burchak zanjirga keltiriladigan U_RC kuchlanish bilan U_R kuchlanish
formula orqali bog‘liq
Bu yerda: teng
RC tipidagi generatorlar radioo‘lchagich texnikasida ishlatiladi hamda sinusoidal kuchlanishning keng chastota diapazonida — gers qismidan to o‘nlab kilogers qismigacha ishlatiladi.
2. Arrasimon kuchlanishli generatorlar
Arrasimon kuchlanishli generatorlar nosinusoidal tebranishli generatorlar turiga kiradi. Arrasimon kuchlanishli generatorlar deb, to‘g‘ri liniyali qonun bo‘yicha solishtirma sekin o‘sib, so‘ng birinchi martadagi qiymatigacha tez kamayadigan kuchlanishga aytiladi. Mukammal arrasimon kuchlanishli egrilik 2-rasmda ko‘rsatilgan. Rasmdan ko‘rinib turibdiki, kuchlanish ortishining sodir bo‘lishi vaqtga to‘g‘ri proporsional, kuchlanishning kamayishi - darhol, shuningdek, vaqtning kamayishi 0 ga teng. Arrasimon kuchlanish elektron ossillograflarda, radiolokatsion va elektro, radio o‘lchagich texnikasida signallarni razvyortka qilishda keng qo‘llaniladi.

2-rasm. Arrasimon kuchlanishning egriliklari: a — ideal kuchlanishli; b — arrasim on kuchlanishli; T— arrasim on k uch lan ish davri; Tv — kuchaym oq vaqti; Г — kuch lanishning pasayish vaqti
Elektron o‘lchash asboblari fan va texnikaning har xil sohalarida ishlatiladi. Ularni ikki guruhga ajratish mumkin:

1. 
   o‘zgarmas tokni, past va yuqori chstotalarni elektr zanjirlarida o‘lchash uchun asboblar;
   
2. 
   noelektron miqdorlarni electron o‘lchashlar uchun asboblar.
   

Birinchi guruhga: elektron ossillograflar, elektron voltmetrlar, o‘lchash generatorlari, quvvatni, aktiv qarshilikni, induktivlikni, sigimni va boshqalarni ol‘chovchi asboblar kiradi.
Ikkinchi guruhga : detallarning o‘lchamini, namlikni, haroratni, radioaktiv nurlanishni ol‘chovchi asboblar va boshqalar kiradi. Ushbu elektron asboblarning ishidan xalq xo‘jaligida eng ko‘p qo‘llaniladiganlari bilan qisqacha tanishib chiqamiz. Bu elektron ostsillograf va elektron voltmetrlardir.

3.