O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Energetika fakultetining”“issiqlik energetikasi” kafedrasi «Issiqlik energetikasi»

1 - rasm. Qozondagi suvni ikki pog'onali 
bug'latishli sirkulyasiyalash sxemasi. 
1 – ta'minot suvi; 2 – birinchi pog'ona 
(toza bo'lma); 3 – bug'; 4 – to'siq; 5 – ikkinchi 
pog'ona (tuzli bo'lma); 6 – yuvish.
Bu moddalarga asosan kremniy birikmalari kirib,uning bug'da erishi qozondagi bosimning
70 kgk/sm
2
oshishi bilan kuchayadi bundan tashqari bosimning oshib borishi bilan
NaCl,Na
2
SO
4
, birikmalarning bug' fazosiga alohida o'tishi kuzatiladi.Barabanli qozon agregatlarida
zararli moddalarni qozon suvidan chiqarib ularning bug' fazasiga o'tishining oksidini olish uchun
qozonning yuqori barabanidan qozon suvi uzllluksiz chiqarib turiladi.To'g'ri oqimli qozon
agregatlarida esa ularning bir qismi asosan kalsiy birikmalari va zang maxsulotlaridan xosil bo'lgan
qatlamlar navbat bilan suv yoki kimyoviy moddalar bilan yuvilib tozalanadi.Qolgan moddalar, natriy
birikmalari mis oksidlari, kremniy kislotasi qozon suvidan bug' fazosiga chin eritmalar shaklida yerib
to'liq turbina agregatiga o'tadi va uning yuzalarida xavfli qatlamlar xosil qiladi.

---

96
2.Xosil bo'lgan bug'ning yetarli darajada toza bo'lmagani sababli bug' qizdirgichlarida va turbina

agregatiga natriy birikmalari kremniy kislotasi hamda zang maxsulotlari bo'lgan temir, mis, latun,
nikel, elementlariga o'tadi.
Turbina agregati va qizdirgichlarda xosil bo'lgan qatlamlarning tarkibi analiz qilinganda
ularning tarkibi asosan FeO, Fe
2
O
3
, CuO, Cu
2
O, NaSiO
3
, Na
2
SO
4
, SiO
2
, birikmalaridan iborat ekanligi
aniqlangan .Bu birikmalarning bug' tarkibiga paydo bo'lishiga kondensatorda sovituvchi suvning
kandensatga so‟rilishi natijasida kondensat tarkibiga tabiiy suvning o'tishi, tuzsizlantirilgan suv
tarkibiga kremniy kislotasining oz miqdorda bo'lsa ham o'tishi hamda.Latun, mis, nikel,
qotishmalaridan tayyorlangan kondensator va regenirativ qizdirgichlarining quvurlari zanglashdan
xosil bo'lgan maxsulotlar sabab bo'ladi.Bu birikmalar turbina kuraklarida va diafragmalarida qatlamlar
xosil qilib bu qatlamlar turbina agregati qismlarida notekis taqsimlanadi.Bug' xosil buluvchi va bug'
qizdiruvchi quvurlarga nisbatan turbina kuraklarida xosil buluvchi qatlamlarga o'ta sezgir bo'ladi. O'ta
kritik bosimli qozon agregatida qiziydigan yuzalarda 100 kg dan ortiq qattiq qatlamlar xosil bo'lganda
ham qozonning mustahkamligi va iqtisodiy ko'rsatgichlariga deyarli ta'sir qilmaydi.