O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Energetika fakultetining”“issiqlik energetikasi” kafedrasi «Issiqlik energetikasi»

Tayanch iboralar: natriy birikmalari,organik va mualloq zarrachalar,erigan tuzlar,
ishqorlar,muallaq dag'al kalloid despers zarrachalar, kremniy kislotasi. 
Adabiyotlar: 1.2.3.7.9.14 
Qozon suvida qaynab xosil bo'layotgan bug' tarkibiga zang maxsulotlari,tuzlar kremniy
birikmalari o'tishi,va bug' tarkibida to'yingan bug' bilan bug' qizdirgichlarga va turbina agregatiga
o'tib qatlamlar xosil qilishi murakkab fizik va kimyoviy jarayondir.
Barabanli qozonlarda suv va bug'ni ajratish qiyinligi natijasida,barabandan chiqib ketayotgan
to'yingan bug' tarkibida ma'lum miqdorda suv tomchilari bo'ladi.Bu tomchilar tarkibida esa erigan
tuzlar, ishqorlar,muallaq dag'al kalloid despers zarrachalar hamda organik va meneral moddalar
uchraydi.Bunga Qozon agregatida bosimning to'satdan pasayib ketishi,quvvatining o'zgarib
turishi,Barabandagi suv sathining oshib ketish jarayonlari ham sabab bo'ladi.Qozon suvida natriy
birikmalari,organik va mualloq zarrachalari miqdori oshishi suvning ko'piklanishiga olib keladi.Suv
sathida xosil bo'ladigan ko'piklar xosil bo'layotgan bug'ning kamayishi natijasida ham ifloslanishi
mumkin.Shunday qilib bug'ning ifloslanishiga qozon suvining chayqalib turilishidan xosil bo'ladigan
tomchilar, bug' tomchilarining kattalashib yorilishi va qozon suvining ko'piklanishiga sabab
bo'ladi.Amalda qozon suvida barcha birikmalar ma'lum miqdorda quruq to'yingan va qizdirilgan
bug'da erishi qoidalariga ega Qozonda bug' bosimining oshishi va zanglashi natijasida uning tarkibida
organik va uchuvchan bo'lmagan eritmalar xosil qiladi.,bosim 60 kgk/sm
2
dan oshganda temir oksidi
va kremniy birikmalarining bug' tarkibida erishi kuchayadi.

---

95
Natriy birikmalari (NaOH,NaCl,Na

2
SO
4
) yanada kattaroq bosimlarda kuzatiladi.Qozon
agregatida xosil bo'lgan bug'ning ifloslanishi suvning bug' tarkibiga o'tish koeffisienti bilan
ifodalanadi.
Kut = Abug'/A.Q.S. bu erda Abug' tarkibidagi tuzlar va Aqs- bug' va qozon tarkibidagi u yoki
bu tuzlar va boshqa moddalar konsentrasiyasi.
Qozon agregatlarida suvning bug'ga o'tishi .
2-xil bo'ladi.
1.Tomchili o'tish deb qozon suvidagi moddalarning bug' tarkibiga tomchilar yordamida
o'tilishiga aytiladi.
Agar bug'ning ifloslanishi ba'zi ,bir moddalarning to'yingan va qizdirilgan bug'larda erishi
oqibatida bo'lsa ifloslanishi Qozon suvidagi birikmalarning bug' tarkibiga o'tib uni ifloslantirish ikki
turga bo'linadi:tomchili va alohida.Agar ifloslantiruvchi moddalar qozon barabanida xosil bo'ladigan
tomchilar tarkibida bug' fazosiga o'tsa bu tomchili o'tish deyiladi.Qozon suvidagi ba'zi bir
birikmalarining bug' tarkibida eritmalar xosil qilib uning tarkibiga o'tishi alohida o'tish deyiladi.