O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s. R. Sharipov yer tuzish asoslari

Davlat o‘zining barcha hududlarida suverenitetni ta’minlaydi; shu sababli, uning 
uchun nafaqat davlat organlari va ayrim yer egalari orasidagi, balki, har bir xo‘jalik 
ichidagi munosabatlar ham ahamiyatga ega. Boshqacha aytganda, davlat yer tuzishning 
barcha turlarini - xo‘jaliklararo va xo‘jalikda ichki yer tuzishni, amalga oshiradi.
 

---

15 
o‘tkaziladi; shuning uchun u kon’yukturaviy, demak sezilarli darajada favquloddagi xarakterga ega. 
U yerga bo‘lgan xususiy mulkchilikni mustahkamlashga va uning bozorda aylanishiga yordam 
berishga qaratilgan. Shu bilan yer tuzish asosan huquqiy va texnik tadbirlarga aylanadi. Bunday 
sharoitlarda faqat xo‘jaliklararo yer tuzish davlat maqomiga ega. 
Mulkchilik shakllarining ko‘pligi, yerga egalik qilish va yerdan foydalanish, ijtimoiy ishlab 
chiqarishni takomillashtirish va yerdan foydalanishni ratsionallash uchun keng imkoniyatlarni 
ochadi. Yer tuzish bu vaziyatda yerga egalik qilish va yerdan foydalanishning yangi zamonaviy 
shakllarini rivojlantirishga va mustahkamlashga, xalq xo‘jaligini, birinchi navbatda agrosanoat 
majmuasida hududiy tashkil etishni yaxshilashga qaratilgan. U o‘zining mazmuni bo‘yicha katta xalq 
xo‘jaligi ahamiyatiga ega va o‘ziga ham xo‘jaliklararo, ham xo‘jalikda ichki hududni tashkil etishni 
oladigan davlat tadbiri ekanligini ko‘rsatadi. 
3. 
 
Yer tuzishning davlat maqomi. 
 
Davlatimiz yer tuzumi asosini yerning xalqimiz hayoti va faoliyati asosi sifatidagi maqomi 
tashkil etadi; unga fuqarolar, davlat, shirkat va jamoa korxonalari, muassasalar va tashkilotlar 
qonunga mos tarzda egalik qilishadi va undan foydalanishadi.
Davlat yer to‘g‘ri ishlanishidan, uning unumdorlik xususiyatlari va boshqa foydali sifatlari 
to‘xtovsiz yaxshilanishidan, har bir gektar qishloq xo‘jalik yeri iloji boricha ko‘p mahsulot 
berishidan, butun yer fondimiz va har bir ayrim yer uchastkasidan mamlakatimiz xalq xo‘jaligi, 
uning barcha tarmoqlari rivojlanishini ta’minlab, oqilona foydalanishdan manfaatdor. Bu masalani 
yechish uchun iqtisodiyotning ob’ektiv talablarini ko‘rsatadigan, harakatdagi huquqiy me’yorlarga 
mos davlatning yer siyosatini amalga oshiruvchi yer tuzish organlari tashkil etiladi. 
Davlat yer tuzish organlari orqali va yer tuzish tadbirlari vositasida yerni xalq boyligi sifatida 
himoya qiladi, yerdan foydalanish shakllarini, ulardan eng ilg‘orlarini rivojlantirib va rag‘batlantirib, 
belgilaydi; uni xalq xo‘jaligi tarmoqlari orasida taqsimlaydi; yangi yer egaliklarini va yerdan 
foydalanuvchilarni tashkil etadi va mavjudlarini tartibga soladi; yerdan ishlab chiqarish vositasi 
sifatida jamiyatning iqtisodiy rivojlanishi maqsadlariga erishish uchun foydalanishni tashkil etib, 
qishloq xo‘jalik korxonalari hududlarini tuzadi. Davlat shu maqsadlarga mos ravishda qonunlar va 
me’yoriy hujjatlar chiqaradi, ular asosida yer tuzish ishlari bajariladi; ularga qat’iy rioya qilish 
barcha korxonalar va tashkilotlar uchun majburiydir.