O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti


-yilda, Niyu-Yorkda B.1964-yilda, Rossiyada



Yüklə 1,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə60/64
tarix08.04.2023
ölçüsü1,78 Mb.
#95126
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   64
.1954-yilda, Niyu-Yorkda B.1964-yilda, Rossiyada 
C. 1954-yilda, Fransiyada D.1950-yilda Kanadada
45. Kibernetika bilan tilshunoslikning o‗zaro mustahkam aloqasi 
asosida amalga oshadigan jarayon 
A.Avtomatik tarjima B.Markov jarayoni C.Nisbiylik nazariyasi 
D.Statistik metod. 
46.I.Pavlov qanday birlikni ―signallar signali‖ deb ta‘riflagan edi? 
A.So‗zni B.Fonemani C.Grafemani D.Lingvistik belgini
47. Qanday muammo avtomatik tarjima oldida turgan eng dolzarb 
muammo sanaladi? 
A.Ko‗p ma‘nolilikka, obrazlilikka asoslangan badiiy matnlarni tarjima 
qilish. 
B.Ilmiy-texnik va rasmiy matnlarni tarjima qilish. 
C.Frazeologik birliklarni tarjima qilsh. 
D.Makromatnlarni tarjima qilish.
48. Qaysi olim algoritmning lingvistik asoslarini ishlab chiqqan? 
A.I.Belskiy B.D.Panov C.A.Meye D.A.Markov
49. ―O‗zbek matematika terminologiyasining shakllanishi va 
rivojlanish tarixidan‖ nomli tadqiqot ishi muallifi kim? 
A.O.Ramazonov B.I.Yo‗ldashev C.A.Madvaliyev D. R.Doniyorov 
50. Sotsial axborotning har qanday moddiy ifodalovchilari nima 
deyiladi? 
A.Belgi B.Kod C.Signal D.Ramz 
51. …U har qanday axborotni, insonning ichki kechinmalarini 
chegaralanmagan holda ifodalash imkoniyatiga ega. Gap qanday belgi 
haqida ketmoqda? 
A.Lingvistik belgi B.Shartli belgi C.Indeks belgi D.Sanam belgi


166 
52. Qaysi belgi kishilarning obyektiv olam haqidagi bilimlarini 
boshqalarga uzatish vazifasini bajarish bilan birga so‗zlovchining 
mazkur axborotga munosabatini, ayni paytda, tinglovchiga ta‘sir qilish 
vazifasini ham bajaradi? 
A.Lingvistik belgi B.Shartli belgi C.Indeks belgi D.Sanam belgi
53. Belgilarni uch katta guruhga ajratgan olim kim? 
A.Ch.Pirs. B.Ch. Morris C.R.Yakobson D.F.de Sossyur 
54. Bunday belgilar ifodalovchi ma‘lum darajada ifodalanmish 
bilan o‗xshashlikka ega bo‗ladi (masalan, hayvonlarning tasvir belgisi 
sifatida aks ettirilishi). Gap qanday belgi haqida ketmoqda? 
A.Sanam belgi B.Lingvistik belgi C.Shartli belgi D.Indeks belgi 
55. Bunday belgilarda ifodalovchi ifodalanmish bilan sabab-natija 
yoki boshqa munosabat (yaqinlik, makon va zamondagi bog‗liqlik va 
h.k.) orqali bog‗lanadi. Gap qanday belgi haqida ketmoqda? 
A.Indeks belgi 
B.Sanam belgi C.Lingvistik belgi D.Shartli belgi 
56.Bunday belgilarda ifodalovchi bilan ifodalanmish o‗rtasida 
shartli, konvensional, motivlanmagan munosabat mavjud bo‗ladi. Bu 
munosabat erkin va ma‘lum qoida asosida vujudga keladi. Gap qanday
belgi haqida ketmoqda? 
A.Simvol belgi B.Sanam belgi C.Lingvistik belgi D. Indeks belgi 
57.Sintaktik, semantik, sigmatik, pragmatik tomonlar qaysi belgi 
tomonlari sanaladi? 
A.Lingvistik belgi B.Sanam belgi C.Indeks belgi D.Simvol belgi 
58.Belgi xususiyati aks etmagan qatorni toping. 
A.Moddiy emas.B. Ma‘lum axborot tashiydi. C.Moddiylikka ega.
D.Obyektiv borliqni ifodalaydi. 
59. Belgi nazariyasi bo‗yicha filologlardan tashqari yana qaysi 
soha egalari shug‗ullanganlar? 
A.Faylasuflar 
va 
ruhshunoslar 
B.Matematiklar 
va 
fiziklar 
C.Adabiyotshunoslar va tarixchilar D.Mantiqshunos va faylasuflar 


167 
60.Til - belgilar tizimidir. Bunda birdan–bir muhim narsa mazmun 
bilan akustik obrazning birikishi hisoblanadi. Shu bilan birga, belgining 
bu ikki elementi teng mohiyatli psixik hodisalardir. Ushbu fikr kimga 
tegishli? 
A.F.de Sossyur B.Ch. Morris C.R.Yakobson D.Yu. S.Maslov 
61.
Belgi - bu idrok qilinadigan narsa bo‗lib, idrok qiluvchiga o‗zi 
haqida va ushbu belgidan tashqarida bo‗lgan boshqa narsa haqida 
ma‘lumot beruvchi vositadir. Ushbu fikr kimga tegishli? 
A. Yu. S.Maslov B. F.de Sossyur D.Ch. Morris D.R.Yakobson 
62. Nutq organiga havoning bergan zarbi bilan o‗lchanadi. Bu 
nutq tovushining (akustik jihatdan) qanday xususiyati hisoblanadi? 
A.Tovush kuchi deyiladi. B. Tovush balandligi deyiladi. 
C. Tovush cho‗ziqligi deyiladi. D.Tovush tembri deyiladi. 
63. O‗pkadan kelgan havoning nutq organiga urilishi natijasida 
hosil bo‗lgan tebranishning sekundlik miqdoriga bog‗liq bo‗ladi. Bu 
nutq tovushining qaysi xususiyatiga tegishli?
A.Tovush balandligiga B.Tovush cho‗ziqligiga C.Tovush tembriga 
D.Tovush kuchiga 
64. Tovush hosil bo‗lish kechimidagi havo tebranishi nima bilan 
o‗lchanadi? 
A.gs(gers) bilan B.Detsibal bilan C.msek.( sekundning mingdan bir 
bo'lagi) bilan 
D.Planimetr bilan
65.Intonografik metod, pnevmatik metod, rentgenografik metod 
tilning qaysi birliklarini o‗rganishda qo‗llaniladi? 
A.Fonetik birliklarni B.Leksik birliklarni C.Morfologik birliklarni 
D.Sintaktik birliklarni 


168 
66.Tovush cho‗ziqligi nima bilan o‗lchanadi? 
A. O‗pkadan kelgan havoning nutq organiga urilish davomiyligi bilan 
o‗lchanadi. 
B.Nutq organiga havoning bergan zarbi bilan o‗lchanadi. 
C. Zarbdan hosil bo‗lgan tebranishning har bir silqinishidagi zarb 
yo‗nalish bo‗yicha borib qaytish oralig‗i bilan belgilanadi. 
D.Tovush hosil bo‗lish kechimidagi havo tebranishi bilan o‗lchanadi. 
67. Lisoniy birliklarning muayyan birlashtiruvchi ma‘no asosida
ma‘lum paradigmalarga birlashuvi tilshunoslikda qanday nazariyani 
vujudga keltirdi? 
A.Maydon nazariyasini B.Valentlik nazariyasini C.Verbosentrik 
nazariyani 
D.Morfosentrik nazariyani 
68.Lisoniy birliklarning muayyan birlashtiruvchi ma‘no asosida
ma‘lum mazmuniy uyalarga birlashtirib o‗rganish dastlab qayerda 
rivojlangan edi? 
A.Sharqda B.G‗arbda C.Yevropada D.Amerikada
69. ―Leksikani mazmuniy maydon asosida o‗rganish muammolari‖ 
nomli risola muallifi kim? 
A.Sh.Iskandarova B.A.Nurmonov C.H.Ne‘matov D.R.Rasulov 
70.O‗zbek tilshunosligida maydon nazariyasiga oid tadqiqotlar o‗tgan 
asrning nechanchi yillaridan boshlandi? 
A.Yetmishinchi-saksoninchi 
yillaridan 
B.Elliginchi-oltmishinchi 
yillaridan 
S.Qirqinchi – elliginchi yillaridan D.Saksoninchi-to‗qsoninchi yillaridan 


169 
71.O‗zbek tilshunosligida qaysi nazariya rivojiga A.Nurmonov, 
H.Ne‘matov, R.Rasulov, E.Begmatov, M.Abduvaliyev, T.Mirzaqulov, 
Sh.Iskandarovalar o‗z qarashlari va tadqiqotlari bilan hissa qo‗shdilar? 
A.Maydon nazariyasi B.Valentlik nazariyasi C.Verbosentrik nazariya D. 
Morfosentrik nazariya 
72. Qanday lug‗atlarda so‗zlar mavzu qatorlari asosida joylashadi? 
A.Ideografik lug‗atlarda B.Chastotali lug‗atlarda C.Konkordans 
lug‗atlarda 
D.Izohli lug‗atlarda 
73. ―O‗zbek tilida son-miqdor mikromaydoni va uning lisoniy-
nutqiy xususiyati‖ nomli tadqiqot ishi muallifi kim? 
A.F.Safarov B.Y.Hamroyeva C.H.Hojiyeva D.T.Mirzaqulov 
74. Bosh miyaning shikastlanishi natijasida nutqni to‗liq yoki 
qisman yo‗qotishga nima deb ataladi? 
A.Afaziya B.Afoniya C.Alaliya D.parafaziya 
75. Inson miyasidagi Broka markazi shikastlanishi natijasida paydo 
bo‗ladigan afaziya turi… 
A.Motor afaziya B.Akustik-mnestik afaziya C.Optik-mnestik 
afaziya  
D.Amnestik afaziya 
76. Miya nutq zonasining zararlanishi va buning natijasida nutqiy 
faoliyatning buzilishi masalasi qaysi bobokalonlarimiz asarlarida qayd 
etilgan? 
A.Abu Ali Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy 
B. Abu Ali Ibn Sino, M.Zamaxshariy 
C. Abu Ali Ibn Sino, Abu Nasr Forobiy 
D. Abu Rayhon Beruniy, Abu Nasr Forobiy 


170 

Yüklə 1,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin