O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti



Yüklə 1,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə59/64
tarix08.04.2023
ölçüsü1,78 Mb.
#95126
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   64
 
 
 


159 
“Tilshunoslik va tabiiy fanlar ” fanidan testlar 
1.Tilshunoslik va tabiiy fanlar‖ tanlov fanini o‗qitishdan asosiy 
maqsad nimadan iborat? 
A.Tilshunoslikning tabiiy fanlar bilan munosabati to‗g‗risida 
ma‘lumotga ega bo‗lish, tilshunoslikning boshqa fanlar bilan 
integratsiyalashuvi natijasida yuzaga kelgan yangi sohalarga oid
bilimlarni o‗zlashtirishdan iborat. 
B. Fan va uning paydo bo‗lishi, fan tushunchasi, bilish bosqichlari, 
fahmiy billish va nazariy haqida ma‘lumotga ega bo‗lish. 
C. Tilshunoslikning tabiiy fanlar: tilshunoslik va fiziologiya
nevralogiya, kimyo, fizika, matematika, kibernetika, geografiya bilan
munosabati to‗g‗risida ma‘lumotga ega bo‗lish. 
D.―Tilshunoslik va tabiiy fanlar‖ ning tilshunoslikka oid nazariy va 
amaliy masalalarni hal qilishdagi qo‗shimcha fan sifatida ahamiyatini 
asoslash. 
2.Insonning sezgi a‘zolari yordamida hosil qilgan bilimi qanday 
bilish turi sanaladi? 
A.Hissiy bilim 
B.Idrokiy bilim 
C.nazariy bilim 
D.mantiqiy bilim 
3. Ilmlarning kelib chiqishi to‗g‗risida‖ asarining muallifi kim?
A. Abu Nasr Farobiy B.Abu Ali Ibn Sino C. Mahmud Zamaxshariy
B.Bahouddin Naqshbandiy
4.Buyuk mutafakkirlardan qaysi biri fanlar tasnifi muammosi bilan 
ilk bor jiddiy shug‗ullangan?
A.Aristotel B.Demokrit C.Platon D.Sokrat 
5.Abu Nasr Farobiy ―Fanlarning kelib chiqishi‖ risolasida barcha 
mavjud bilimlarni besh katta guruhga ajratadi. Unda til haqidagi bilimni 
qaysi fanga qo‗shadi? 
A.Alohida bo‗lim qilib ajratadi. B.Matematikaga C.Mantiqqa D.Tabiiy 
va diniy fanlarga 


160 
6.Tilshunoslik alohida fan bo‗lib ajralib chiqmasdan avval, unga 
tegishli muammolar qaysi fan tarkibida o‗rganilgan? 
A.Falsafa B.Mantiq C.Semiologiya D.Metafizika 
7. ―Fanlar bizga qulaylik nuqtayi nazaridan emas, balki ular 
o‗rganadigan predmetning o‗zaro bog‗liqligi, tarixan biridan 
ikkinchisining kelib chiqqanligini obyektiv ravishda ko‗rsatadigan 
holatda joylashtirishi lozim‖, degan fikr qaysi olim aytgan? 
A.B.Kedrov B.L.Yelmslev C.S.Ivanov D.F.Fortunatov
8.Qaysi olimlar mantiq materiallari asosida ratsional grammatika 
yaratgan? A.A.Arno va K.Landslo
B.G.Leybnis va F.Bekon C.E.Sepir va S.Lem
D.K.Xeyil va Dj.L.Treyjer 
9.―Ruh fenomenologiyasi‖ asarining muallifi kim? 
A.A.Hegel 
B.V.Humboldt 
C.S.N. Ivanov
D.N.S.Trubeskoy 
10. Qaysi olimlar mantiqiy kategoriyalar asosida umumiy 
grammatika yaratish g‗oyasini ilgari surganlar? 
A. F.Bekon, G.Leybnis, R.Dekart 
B.F.Bekon, A.Arno, R.Landslo
C. A.Arno, R.Landslo, R.Dekart 
D.G.Leybnis, A.Arno, R.Landslo
11.Tilning badiiy-estetik funksiyasini qaysi soha o‗rganadi? 
A.Lingvopoetika B.Poetika C.Uslubshunoslik D.Pragmatika 


161 
12.Psixolingvistika atamasi ilk marta kim tomonidan qo‗llanilgan? 
A.N.Pronko B.Dj.Keroll C.Ch.Osyud D.T.Siboyek 
13.Psixolingvistika atamasi ilk marta nechanchi yil qo‗llanilgan? 
A.1946 B.1976 C.1956 D.1966 
14.Etnolingvistika yo‗nalish sifatida nechanchi asrda shakllandi? 
A.XIX asrning 2-yarmida B.XVIII asrning 2-yarmida C.XVII 
asrning 2-yarmida D.XX asrning 2-yarmida 
15.Tilning ijtimoiy vazifasi, tilga sotsial omillarning ta‘sirini 
o‗rganuvchi tilshunoslik yo‗nalishi qanday nomlanadi? 
A.Sotsiolingvistika 
B.Etnolingvistika 
C.Psixolingvistika 
D.Pragmalingvistika 
16.Tilshunoslik va nevrologiya oralig‗idagi fan. 
A.Neyrolingvistika 
B.Psixolingvistika 
C.Neyrofiziologiya 
D.Neyropsixologiya
17. Neyrolingvistika fani bo‗yicha to‗liq ma‘lumot beruvchi ilk 
kitob kim tomonidan yaratilgan?
A.A.Luriya B.A.Leontiyev C.E.Beyn. D.R.Boskis 
18. «Osnovniye problemi neyrolingvistika» asarining muallifi 
kim?
A.A.Luriya D.A.Leontiyev D.E.Beyn. D.R.Boskis 
19. 2 va ko‗p til egalarining miyasi zararlanishi qaysi soha uchun 
material beradi?
A.Neyrolingvistika 
B.Psixolingvistika 
C.Neyrofiziologiya 
C.Pragmalingvistika 
20.Neyrolingvistika nechanchi asrda shakllandi? 
A.XIX asrda B.XVIII asrda C.XX asr boshlari D.XVII asrda


162 
21. Tilshunoslikda valentlik nazariyasi qaysi fan ta‘sirida shakllandi?
A.Kimyo B.Psixologiya C.Fizika D.Fiziologiya 
22.Kimyo fanida atom-molekulyar ta‘limot kimning nomi bilan 
bog‗liq? 
A.L.M.Lomonosov B.D.Mendeleyev C.J.Dalton D.R.Boskis
23.―Matematik kimyo elementlari‖ asarining muallifi kim? 
A.L.M.Lomonosov B.D.Mendeleyev C. J.Dalton D.R.Boskis
24.L.M.Lomonosovning atomistik ta‘limotini kim davom 
ettirgan? 
A.J.Dalton B.L.M.Lomonosov C.D.Mendeleyev D.R.Boskis 
25.Tilning ontologik tabiati qaysi fan ta‘sirida shakllandi? 
A.Kimyo va biologiya B.Psixologiya va kimyo C.fizika va 
fiziologiya 
D.biologiya va fizika
26.Tilshunoslikda 
sistemaviy 
tadqiqotlar 
nechanchi 
asrda 
shakllandi? 
A.XX asr boshlarida B.XVIII asrda C.XIX asrda D.XVII asrda 
27. Qaysi atama grekcha ― ikki zamon‖ ma‘nosini bildiradi? 
A.Diaxroniya B.Sinxroniya C.Sistema D. Ontologiya
28.Til tarixiy taraqqiyotining muayyan bir davrdagi holatini
o‗rganish nima deb yuritiladi? 
A.Sinxroniya B.Diaxroniya C.Dinamika D.Struktura 
29.Valentlik nazariyasi tilshunoslikda nechanchi asrdan tatbiq etila 
boshlandi?
A.XX asr 40-yillaridan B.XX asr boshlaridan C. XX asr 70-yillaridan


163 
D.XIX asr oxiridan 
30.Tilshunoslikka valentlik nazariyasi kim tomonidan kiritildi? 
A.S.D.Kasnelson B.V.Humboldt C.L.Tenyer D.F. de Sossyur 
31.G‗arbiy Yevropa tilshunosligida valentlik nazariyasini olib 
kirgan olim kim? 
A.L.Tenyer B.S.D.Kasnelson C.V.Humboldt D.F.de Sossyur 
32.―O grammatecheskoy kategorii‖ asarining muallifi kim? 
A.S.D.Kasnelson B.L.Tenyer C.V.Humboldt D.F. de Sossyur 
33. 
Lisoniy 
birliklarning 
qanday 
munosabati 
kimyodagi 
elementlarning bog‗lanish qonunlariga o‗xshab ko‗rinadi? 
A.Sintagmatik munosabat B.Paradigmatik munosabat C.Iyerarxik 
munosabat 
D.Pog‗onali munosabat
34.Tilshunoslikda 
invariant-variant 
tushunchalarining 
paydo 
bo‗lishiga qaysi fanlarning o‗rni bor? 
A.Algebra, kimyo B.Biologiya, fizikA C.Etnografiya, tarix D.Falsafa, 
mantiq 
35.Tilshunoslikda qaysi bo‗limlardagi birliklar tahlilida D.I. 
Mendeleyev davriy sistemasi ta‘sirini kuzatish mumkin. A.Fonologiya, 
leksikologiya B.Fonologiya, orfografiya C.Orfoepiya, orfografiya 
C.Morfologiya, sintaksis
36. Matematik lingvistika fani nechanchi asrda shakllangan? 
A.XX asr o‗rtalarida 
B.XIX asr oxirida 
C.XX asr boshida D.XX asr ikkinchi yarmida
37. Matematik lingvistikaning asosiy vazifasi nimadan iborat? 
A.Gaplarni matematik tavsiflash usullarini ishlab chiqish va o‗rganish. 


164 
B.Bir qancha to‗g‗ri matnlarni va qonuniyatlarini tavsiflash. 
C. So‗zlarning nutqda qo‗llanish miqdori, foiz nisbati haqida ma‘lumot 
beradi 
D.Tilshunoslikda matn tarkibidan tushib qolgan ayrim birliklarning nima 
ekanligini taxminlash va hk. 
38. Qaysi jarayon asosida tilshunoslikda matn tarkibidan tushib 
qolgan ayrim birliklarning nima ekanligini taxminlash mumkin bo‗ladi? 
A.Markov jarayoni asosida 
B.Nisbiylik nazariyasidan foydalangan holda
C.Kodlar yordamida 
D.Matematik atamalar yordamida 
39. Qaysi fan sintetik fan sanaladi va u matematika, fizika, mantiq, 
psixologiya, tilshunoslik ma‘lumotlarini sintezlashtiradi? 
A.Kibernetika 
B.Matematik lingvistika 
C.Sinergetika D.Glossematika
40. Qanday birlik kod hisoblanadi? 
A.Axborot tashishda qo‗llaniladigan signallar tizimi kod hisoblanadi. 
B.U borliqdagi narsa va hodisalar haqida axborot beradi. 
C. Sezgi a‘zolari yordamida tashqi olam haqida turli axborot beruvchi 
signallarni qabul qiladi. 
D.Jonli organizm bilan mashinalar o‗rtasidagi aloqa, boshqarish va 
nazorat jarayonidagi umumiy belgilarga kod deyiladi. 
41. Kibernetika haqida dastlabki g‗oya kim tomonidan berilgan? 
A.N.Vener B.A.Markov C.I.Kissen D.Yu.Levin 
42. So‗zlarning nutqda qo‗llanish miqdori, foiz nisbati haqida 
ma‘lumot beruvchi lug‗at qanday nomlanadi? 
A.Chastotali lug‗at B.Ideografik lug‗at C.Tezaurus lug‗at D.Morfem 
lug‗at 
43. ―Zulfiya poeziyasi tilining lug‗ati‖ nomli chastotali lug‗at 
mualliflari kimlar? 
A.S.Karimov, R.Qo‗ng‗urov B.S.Rizayev, N.Bo‗ronov 
C.S.Muhammedov, S,Rizayev D.A,Nurmonov, B.Yo‗ldoshev 
44. Avtomatik tarjima birinchi marta nechanchi yil va qayerda sinab 
ko‗rildi? 


165 
A
Yüklə 1,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin