O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti
-yilda, Niyu-Yorkda B.1964-yilda, Rossiyada
Yüklə 1,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
.1954-yilda, Niyu-Yorkda B.1964-yilda, Rossiyada
C. 1954-yilda, Fransiyada D.1950-yilda Kanadada 45. Kibernetika bilan tilshunoslikning o‗zaro mustahkam aloqasi asosida amalga oshadigan jarayon A.Avtomatik tarjima B.Markov jarayoni C.Nisbiylik nazariyasi D.Statistik metod. 46.I.Pavlov qanday birlikni ―signallar signali‖ deb ta‘riflagan edi? A.So‗zni B.Fonemani C.Grafemani D.Lingvistik belgini 47. Qanday muammo avtomatik tarjima oldida turgan eng dolzarb muammo sanaladi? A.Ko‗p ma‘nolilikka, obrazlilikka asoslangan badiiy matnlarni tarjima qilish. B.Ilmiy-texnik va rasmiy matnlarni tarjima qilish. C.Frazeologik birliklarni tarjima qilsh. D.Makromatnlarni tarjima qilish. 48. Qaysi olim algoritmning lingvistik asoslarini ishlab chiqqan? A.I.Belskiy B.D.Panov C.A.Meye D.A.Markov 49. ―O‗zbek matematika terminologiyasining shakllanishi va rivojlanish tarixidan‖ nomli tadqiqot ishi muallifi kim? A.O.Ramazonov B.I.Yo‗ldashev C.A.Madvaliyev D. R.Doniyorov 50. Sotsial axborotning har qanday moddiy ifodalovchilari nima deyiladi? A.Belgi B.Kod C.Signal D.Ramz 51. …U har qanday axborotni, insonning ichki kechinmalarini chegaralanmagan holda ifodalash imkoniyatiga ega. Gap qanday belgi haqida ketmoqda? A.Lingvistik belgi B.Shartli belgi C.Indeks belgi D.Sanam belgi 166 52. Qaysi belgi kishilarning obyektiv olam haqidagi bilimlarini boshqalarga uzatish vazifasini bajarish bilan birga so‗zlovchining mazkur axborotga munosabatini, ayni paytda, tinglovchiga ta‘sir qilish vazifasini ham bajaradi? A.Lingvistik belgi B.Shartli belgi C.Indeks belgi D.Sanam belgi 53. Belgilarni uch katta guruhga ajratgan olim kim? A.Ch.Pirs. B.Ch. Morris C.R.Yakobson D.F.de Sossyur 54. Bunday belgilar ifodalovchi ma‘lum darajada ifodalanmish bilan o‗xshashlikka ega bo‗ladi (masalan, hayvonlarning tasvir belgisi sifatida aks ettirilishi). Gap qanday belgi haqida ketmoqda? A.Sanam belgi B.Lingvistik belgi C.Shartli belgi D.Indeks belgi 55. Bunday belgilarda ifodalovchi ifodalanmish bilan sabab-natija yoki boshqa munosabat (yaqinlik, makon va zamondagi bog‗liqlik va h.k.) orqali bog‗lanadi. Gap qanday belgi haqida ketmoqda? A.Indeks belgi B.Sanam belgi C.Lingvistik belgi D.Shartli belgi 56.Bunday belgilarda ifodalovchi bilan ifodalanmish o‗rtasida shartli, konvensional, motivlanmagan munosabat mavjud bo‗ladi. Bu munosabat erkin va ma‘lum qoida asosida vujudga keladi. Gap qanday belgi haqida ketmoqda? A.Simvol belgi B.Sanam belgi C.Lingvistik belgi D. Indeks belgi 57.Sintaktik, semantik, sigmatik, pragmatik tomonlar qaysi belgi tomonlari sanaladi? A.Lingvistik belgi B.Sanam belgi C.Indeks belgi D.Simvol belgi 58.Belgi xususiyati aks etmagan qatorni toping. A.Moddiy emas.B. Ma‘lum axborot tashiydi. C.Moddiylikka ega. D.Obyektiv borliqni ifodalaydi. 59. Belgi nazariyasi bo‗yicha filologlardan tashqari yana qaysi soha egalari shug‗ullanganlar? A.Faylasuflar va ruhshunoslar B.Matematiklar va fiziklar C.Adabiyotshunoslar va tarixchilar D.Mantiqshunos va faylasuflar 167 60.Til - belgilar tizimidir. Bunda birdan–bir muhim narsa mazmun bilan akustik obrazning birikishi hisoblanadi. Shu bilan birga, belgining bu ikki elementi teng mohiyatli psixik hodisalardir. Ushbu fikr kimga tegishli? A.F.de Sossyur B.Ch. Morris C.R.Yakobson D.Yu. S.Maslov 61. Belgi - bu idrok qilinadigan narsa bo‗lib, idrok qiluvchiga o‗zi haqida va ushbu belgidan tashqarida bo‗lgan boshqa narsa haqida ma‘lumot beruvchi vositadir. Ushbu fikr kimga tegishli? A. Yu. S.Maslov B. F.de Sossyur D.Ch. Morris D.R.Yakobson 62. Nutq organiga havoning bergan zarbi bilan o‗lchanadi. Bu nutq tovushining (akustik jihatdan) qanday xususiyati hisoblanadi? A.Tovush kuchi deyiladi. B. Tovush balandligi deyiladi. C. Tovush cho‗ziqligi deyiladi. D.Tovush tembri deyiladi. 63. O‗pkadan kelgan havoning nutq organiga urilishi natijasida hosil bo‗lgan tebranishning sekundlik miqdoriga bog‗liq bo‗ladi. Bu nutq tovushining qaysi xususiyatiga tegishli? A.Tovush balandligiga B.Tovush cho‗ziqligiga C.Tovush tembriga D.Tovush kuchiga 64. Tovush hosil bo‗lish kechimidagi havo tebranishi nima bilan o‗lchanadi? A.gs(gers) bilan B.Detsibal bilan C.msek.( sekundning mingdan bir bo'lagi) bilan D.Planimetr bilan 65.Intonografik metod, pnevmatik metod, rentgenografik metod tilning qaysi birliklarini o‗rganishda qo‗llaniladi? A.Fonetik birliklarni B.Leksik birliklarni C.Morfologik birliklarni D.Sintaktik birliklarni 168 66.Tovush cho‗ziqligi nima bilan o‗lchanadi? A. O‗pkadan kelgan havoning nutq organiga urilish davomiyligi bilan o‗lchanadi. B.Nutq organiga havoning bergan zarbi bilan o‗lchanadi. C. Zarbdan hosil bo‗lgan tebranishning har bir silqinishidagi zarb yo‗nalish bo‗yicha borib qaytish oralig‗i bilan belgilanadi. D.Tovush hosil bo‗lish kechimidagi havo tebranishi bilan o‗lchanadi. 67. Lisoniy birliklarning muayyan birlashtiruvchi ma‘no asosida ma‘lum paradigmalarga birlashuvi tilshunoslikda qanday nazariyani vujudga keltirdi? A.Maydon nazariyasini B.Valentlik nazariyasini C.Verbosentrik nazariyani D.Morfosentrik nazariyani 68.Lisoniy birliklarning muayyan birlashtiruvchi ma‘no asosida ma‘lum mazmuniy uyalarga birlashtirib o‗rganish dastlab qayerda rivojlangan edi? A.Sharqda B.G‗arbda C.Yevropada D.Amerikada 69. ―Leksikani mazmuniy maydon asosida o‗rganish muammolari‖ nomli risola muallifi kim? A.Sh.Iskandarova B.A.Nurmonov C.H.Ne‘matov D.R.Rasulov 70.O‗zbek tilshunosligida maydon nazariyasiga oid tadqiqotlar o‗tgan asrning nechanchi yillaridan boshlandi? A.Yetmishinchi-saksoninchi yillaridan B.Elliginchi-oltmishinchi yillaridan S.Qirqinchi – elliginchi yillaridan D.Saksoninchi-to‗qsoninchi yillaridan 169 71.O‗zbek tilshunosligida qaysi nazariya rivojiga A.Nurmonov, H.Ne‘matov, R.Rasulov, E.Begmatov, M.Abduvaliyev, T.Mirzaqulov, Sh.Iskandarovalar o‗z qarashlari va tadqiqotlari bilan hissa qo‗shdilar? A.Maydon nazariyasi B.Valentlik nazariyasi C.Verbosentrik nazariya D. Morfosentrik nazariya 72. Qanday lug‗atlarda so‗zlar mavzu qatorlari asosida joylashadi? A.Ideografik lug‗atlarda B.Chastotali lug‗atlarda C.Konkordans lug‗atlarda D.Izohli lug‗atlarda 73. ―O‗zbek tilida son-miqdor mikromaydoni va uning lisoniy- nutqiy xususiyati‖ nomli tadqiqot ishi muallifi kim? A.F.Safarov B.Y.Hamroyeva C.H.Hojiyeva D.T.Mirzaqulov 74. Bosh miyaning shikastlanishi natijasida nutqni to‗liq yoki qisman yo‗qotishga nima deb ataladi? A.Afaziya B.Afoniya C.Alaliya D.parafaziya 75. Inson miyasidagi Broka markazi shikastlanishi natijasida paydo bo‗ladigan afaziya turi… A.Motor afaziya B.Akustik-mnestik afaziya C.Optik-mnestik afaziya D.Amnestik afaziya 76. Miya nutq zonasining zararlanishi va buning natijasida nutqiy faoliyatning buzilishi masalasi qaysi bobokalonlarimiz asarlarida qayd etilgan? A.Abu Ali Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy B. Abu Ali Ibn Sino, M.Zamaxshariy C. Abu Ali Ibn Sino, Abu Nasr Forobiy D. Abu Rayhon Beruniy, Abu Nasr Forobiy |