O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 1,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
159 “Tilshunoslik va tabiiy fanlar ” fanidan testlar 1.Tilshunoslik va tabiiy fanlar‖ tanlov fanini o‗qitishdan asosiy maqsad nimadan iborat? A.Tilshunoslikning tabiiy fanlar bilan munosabati to‗g‗risida ma‘lumotga ega bo‗lish, tilshunoslikning boshqa fanlar bilan integratsiyalashuvi natijasida yuzaga kelgan yangi sohalarga oid bilimlarni o‗zlashtirishdan iborat. B. Fan va uning paydo bo‗lishi, fan tushunchasi, bilish bosqichlari, fahmiy billish va nazariy haqida ma‘lumotga ega bo‗lish. C. Tilshunoslikning tabiiy fanlar: tilshunoslik va fiziologiya, nevralogiya, kimyo, fizika, matematika, kibernetika, geografiya bilan munosabati to‗g‗risida ma‘lumotga ega bo‗lish. D.―Tilshunoslik va tabiiy fanlar‖ ning tilshunoslikka oid nazariy va amaliy masalalarni hal qilishdagi qo‗shimcha fan sifatida ahamiyatini asoslash. 2.Insonning sezgi a‘zolari yordamida hosil qilgan bilimi qanday bilish turi sanaladi? A.Hissiy bilim B.Idrokiy bilim C.nazariy bilim D.mantiqiy bilim 3. Ilmlarning kelib chiqishi to‗g‗risida‖ asarining muallifi kim? A. Abu Nasr Farobiy B.Abu Ali Ibn Sino C. Mahmud Zamaxshariy B.Bahouddin Naqshbandiy 4.Buyuk mutafakkirlardan qaysi biri fanlar tasnifi muammosi bilan ilk bor jiddiy shug‗ullangan? A.Aristotel B.Demokrit C.Platon D.Sokrat 5.Abu Nasr Farobiy ―Fanlarning kelib chiqishi‖ risolasida barcha mavjud bilimlarni besh katta guruhga ajratadi. Unda til haqidagi bilimni qaysi fanga qo‗shadi? A.Alohida bo‗lim qilib ajratadi. B.Matematikaga C.Mantiqqa D.Tabiiy va diniy fanlarga 160 6.Tilshunoslik alohida fan bo‗lib ajralib chiqmasdan avval, unga tegishli muammolar qaysi fan tarkibida o‗rganilgan? A.Falsafa B.Mantiq C.Semiologiya D.Metafizika 7. ―Fanlar bizga qulaylik nuqtayi nazaridan emas, balki ular o‗rganadigan predmetning o‗zaro bog‗liqligi, tarixan biridan ikkinchisining kelib chiqqanligini obyektiv ravishda ko‗rsatadigan holatda joylashtirishi lozim‖, degan fikr qaysi olim aytgan? A.B.Kedrov B.L.Yelmslev C.S.Ivanov D.F.Fortunatov 8.Qaysi olimlar mantiq materiallari asosida ratsional grammatika yaratgan? A.A.Arno va K.Landslo B.G.Leybnis va F.Bekon C.E.Sepir va S.Lem D.K.Xeyil va Dj.L.Treyjer 9.―Ruh fenomenologiyasi‖ asarining muallifi kim? A.A.Hegel B.V.Humboldt C.S.N. Ivanov D.N.S.Trubeskoy 10. Qaysi olimlar mantiqiy kategoriyalar asosida umumiy grammatika yaratish g‗oyasini ilgari surganlar? A. F.Bekon, G.Leybnis, R.Dekart B.F.Bekon, A.Arno, R.Landslo C. A.Arno, R.Landslo, R.Dekart D.G.Leybnis, A.Arno, R.Landslo 11.Tilning badiiy-estetik funksiyasini qaysi soha o‗rganadi? A.Lingvopoetika B.Poetika C.Uslubshunoslik D.Pragmatika 161 12.Psixolingvistika atamasi ilk marta kim tomonidan qo‗llanilgan? A.N.Pronko B.Dj.Keroll C.Ch.Osyud D.T.Siboyek 13.Psixolingvistika atamasi ilk marta nechanchi yil qo‗llanilgan? A.1946 B.1976 C.1956 D.1966 14.Etnolingvistika yo‗nalish sifatida nechanchi asrda shakllandi? A.XIX asrning 2-yarmida B.XVIII asrning 2-yarmida C.XVII asrning 2-yarmida D.XX asrning 2-yarmida 15.Tilning ijtimoiy vazifasi, tilga sotsial omillarning ta‘sirini o‗rganuvchi tilshunoslik yo‗nalishi qanday nomlanadi? A.Sotsiolingvistika B.Etnolingvistika C.Psixolingvistika D.Pragmalingvistika 16.Tilshunoslik va nevrologiya oralig‗idagi fan. A.Neyrolingvistika B.Psixolingvistika C.Neyrofiziologiya D.Neyropsixologiya 17. Neyrolingvistika fani bo‗yicha to‗liq ma‘lumot beruvchi ilk kitob kim tomonidan yaratilgan? A.A.Luriya B.A.Leontiyev C.E.Beyn. D.R.Boskis 18. «Osnovniye problemi neyrolingvistika» asarining muallifi kim? A.A.Luriya D.A.Leontiyev D.E.Beyn. D.R.Boskis 19. 2 va ko‗p til egalarining miyasi zararlanishi qaysi soha uchun material beradi? A.Neyrolingvistika B.Psixolingvistika C.Neyrofiziologiya C.Pragmalingvistika 20.Neyrolingvistika nechanchi asrda shakllandi? A.XIX asrda B.XVIII asrda C.XX asr boshlari D.XVII asrda 162 21. Tilshunoslikda valentlik nazariyasi qaysi fan ta‘sirida shakllandi? A.Kimyo B.Psixologiya C.Fizika D.Fiziologiya 22.Kimyo fanida atom-molekulyar ta‘limot kimning nomi bilan bog‗liq? A.L.M.Lomonosov B.D.Mendeleyev C.J.Dalton D.R.Boskis 23.―Matematik kimyo elementlari‖ asarining muallifi kim? A.L.M.Lomonosov B.D.Mendeleyev C. J.Dalton D.R.Boskis 24.L.M.Lomonosovning atomistik ta‘limotini kim davom ettirgan? A.J.Dalton B.L.M.Lomonosov C.D.Mendeleyev D.R.Boskis 25.Tilning ontologik tabiati qaysi fan ta‘sirida shakllandi? A.Kimyo va biologiya B.Psixologiya va kimyo C.fizika va fiziologiya D.biologiya va fizika 26.Tilshunoslikda sistemaviy tadqiqotlar nechanchi asrda shakllandi? A.XX asr boshlarida B.XVIII asrda C.XIX asrda D.XVII asrda 27. Qaysi atama grekcha ― ikki zamon‖ ma‘nosini bildiradi? A.Diaxroniya B.Sinxroniya C.Sistema D. Ontologiya 28.Til tarixiy taraqqiyotining muayyan bir davrdagi holatini o‗rganish nima deb yuritiladi? A.Sinxroniya B.Diaxroniya C.Dinamika D.Struktura 29.Valentlik nazariyasi tilshunoslikda nechanchi asrdan tatbiq etila boshlandi? A.XX asr 40-yillaridan B.XX asr boshlaridan C. XX asr 70-yillaridan 163 D.XIX asr oxiridan 30.Tilshunoslikka valentlik nazariyasi kim tomonidan kiritildi? A.S.D.Kasnelson B.V.Humboldt C.L.Tenyer D.F. de Sossyur 31.G‗arbiy Yevropa tilshunosligida valentlik nazariyasini olib kirgan olim kim? A.L.Tenyer B.S.D.Kasnelson C.V.Humboldt D.F.de Sossyur 32.―O grammatecheskoy kategorii‖ asarining muallifi kim? A.S.D.Kasnelson B.L.Tenyer C.V.Humboldt D.F. de Sossyur 33. Lisoniy birliklarning qanday munosabati kimyodagi elementlarning bog‗lanish qonunlariga o‗xshab ko‗rinadi? A.Sintagmatik munosabat B.Paradigmatik munosabat C.Iyerarxik munosabat D.Pog‗onali munosabat 34.Tilshunoslikda invariant-variant tushunchalarining paydo bo‗lishiga qaysi fanlarning o‗rni bor? A.Algebra, kimyo B.Biologiya, fizikA C.Etnografiya, tarix D.Falsafa, mantiq 35.Tilshunoslikda qaysi bo‗limlardagi birliklar tahlilida D.I. Mendeleyev davriy sistemasi ta‘sirini kuzatish mumkin. A.Fonologiya, leksikologiya B.Fonologiya, orfografiya C.Orfoepiya, orfografiya C.Morfologiya, sintaksis 36. Matematik lingvistika fani nechanchi asrda shakllangan? A.XX asr o‗rtalarida B.XIX asr oxirida C.XX asr boshida D.XX asr ikkinchi yarmida 37. Matematik lingvistikaning asosiy vazifasi nimadan iborat? A.Gaplarni matematik tavsiflash usullarini ishlab chiqish va o‗rganish. 164 B.Bir qancha to‗g‗ri matnlarni va qonuniyatlarini tavsiflash. C. So‗zlarning nutqda qo‗llanish miqdori, foiz nisbati haqida ma‘lumot beradi D.Tilshunoslikda matn tarkibidan tushib qolgan ayrim birliklarning nima ekanligini taxminlash va hk. 38. Qaysi jarayon asosida tilshunoslikda matn tarkibidan tushib qolgan ayrim birliklarning nima ekanligini taxminlash mumkin bo‗ladi? A.Markov jarayoni asosida B.Nisbiylik nazariyasidan foydalangan holda C.Kodlar yordamida D.Matematik atamalar yordamida 39. Qaysi fan sintetik fan sanaladi va u matematika, fizika, mantiq, psixologiya, tilshunoslik ma‘lumotlarini sintezlashtiradi? A.Kibernetika B.Matematik lingvistika C.Sinergetika D.Glossematika 40. Qanday birlik kod hisoblanadi? A.Axborot tashishda qo‗llaniladigan signallar tizimi kod hisoblanadi. B.U borliqdagi narsa va hodisalar haqida axborot beradi. C. Sezgi a‘zolari yordamida tashqi olam haqida turli axborot beruvchi signallarni qabul qiladi. D.Jonli organizm bilan mashinalar o‗rtasidagi aloqa, boshqarish va nazorat jarayonidagi umumiy belgilarga kod deyiladi. 41. Kibernetika haqida dastlabki g‗oya kim tomonidan berilgan? A.N.Vener B.A.Markov C.I.Kissen D.Yu.Levin 42. So‗zlarning nutqda qo‗llanish miqdori, foiz nisbati haqida ma‘lumot beruvchi lug‗at qanday nomlanadi? A.Chastotali lug‗at B.Ideografik lug‗at C.Tezaurus lug‗at D.Morfem lug‗at 43. ―Zulfiya poeziyasi tilining lug‗ati‖ nomli chastotali lug‗at mualliflari kimlar? A.S.Karimov, R.Qo‗ng‗urov B.S.Rizayev, N.Bo‗ronov C.S.Muhammedov, S,Rizayev D.A,Nurmonov, B.Yo‗ldoshev 44. Avtomatik tarjima birinchi marta nechanchi yil va qayerda sinab ko‗rildi? |