O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Samarqand davlat universiteti

eFront - dasturiy majmua-
Unix, Linux, FreeBSD, Windows, Mac OS 
X, Netware va boshqa PHPni qo‘llab quvvatlovchi operatsion tizimlarda 
ishlaydi. Ma’lumotlar bazasi sifatida MySQL va PostgreSQL lardan 
foydalanish mumkin. Boshqa LMS lar singariIMS va SCORM standartlarni 
qo‘llab quvvatlaydi.Tizim 30dan ortiq tilga tarjima qilingan shu qatorida 
o‘zbek tilidagi tarjimasi ham mavjud. Agar saytga kirsangiz sizga eFront ning 
bir nechta versiyasidan foydalanish taklif etiladi, bular Editions, Enterprise, 
Educational va Opensourcelar. (Bular bir biridan nimasi bilan farq qilishini 
to‘liq bilmoqchi bo‘lsangiz quyida ko‘rsatilgan havolaga murojaat etishingiz 
mumkin http://www.efrontlearning.net/functionality-matrix.) Bulardan faqat 
oxirgisini (Open-source) foydalanish bepul hisoblanib qolganlaridan 
foydalanmoqchi bo‘lsangiz ma’lum qo‘shimcha pul evaziga sotib olishingiz 
mumkin bo‘ladi. LekineFront dasturiy majmuasining Open source versiyasi 
masofaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirishingiz uchun yetarli hisoblanadi. 
O‘quv moduli yozilayotgan vaqtdagi barqaror versiyasi eFront (Open-
source)v3.6.13.2.
Tizimning rasmiy internet manzili:http://www.efrontlearning.net/ 

---

122 
3-rasm. eFrontdastriy majmuasi. 
Chamilo-
Ochiq kodli masofaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirish 
imkoniyatini beruvchi Webga orientatsiyalangan dasturiy majmua 
hisoblanadi. Chamilo loyihasi 18-yanvar 2010-yildan boshlab rivojlanib 
kelmoqda. O‘quv moduli yozilayotgan vaqtda Chamilo dasturiy 
majmuasining barqaror versiyasi 1.9.6. Boshqa LMS lar singariIMS (IMS 
Content Packaging, IMS QTI) va SCORM standartlarini qo‘llab 
quvvatlaydi. Tizim kross-platformali hisoblanib, barcha operatsion 
tizimlarda ishlaydi. GPLv3 litsenziyasi asosida ish yuritadi. Tizimning 
rasmiy saytida keltirilgan ma’lumotga ko‘ra hozirda 250 000 dan ortiq 
talaba 
bu 
tizim 
orqali 
ta’lim 
olib 
kelish-
moqda.https://campus.chamilo.org/index.php?language=russian havolasi 
orqali 
tizimning 
imkoniyatlarini 
real 
ravishda 
adminstrator, 
o‘qituvchi(tyutor) va o‘quvchi rollarida bo‘lib, tanishib chiqish mumkin. 
Masofaviy o‘quv jarayonini bu tizim orqali hech qanday qiyinchiliksiz 
tashkillashtirish mumkin. Tizimdan davlat tashkilotlari o‘zlarining ishchi 
hodimlarini attestatsiyadan o‘tkazishda ham foydalanishlari mum-
kin.Tizimning rasmiy internet manzili:https://chamilo.org 
ILIAS. 
Bu tizim ham erkin va ochiq kodli masofaviy ta’lim 
jarayonini boshqaruvchi LMS tizimi hisoblanadi. Dasturiy majmua 1998-
yildan va hozirgi vaqtgacha rivojlanib kelinmoqda. Boshqa tizimlarda 
mavjud bo‘lgan o‘qitish modullari bu tizimda ham bor: Forums, 
Materials, Messenger, Chat, Exercises, Student tracking, Kalendar, 
Glossari, Viki va boshqa modullari mavjud. O‘quv modulini yozish 
vaqtida ILIAS dasturiy majmuasining barqaror versiyasi 4.3.4. Tizim 
Apache, PHP, MySQL, XML larga asoslangan. SCORM standartiga 
to‘liq javob beradi. Tizimning boshqa tizimlarga nisbatan avfzal 
tomonlaridan 
biri 
elektron nazorat turlarining yaxshi yo‘lga 

---

123 
qo‘yilganidadir. Quyida ko‘rsatilgan elektron nazorat turlarini o‘z ichiga 
oladi: single choice, multiple choice,matching, fill-in-the-blanks, hot 
spots, flash, java applet va boshq. O‘quvchilarning olgan natijalarini tahlil 
qilish va sertifikatlash imkoniyati ham mavjud. Tizimning rasmiy internet 
manzili:http://www.ilias.de