O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Samarqand davlat universiteti

eStudy.uz masofali ta’lim tizimining vazifasi:
masofali o‘quv 
kurslarini yaratishda ekspert tomonidan o‘quv kurs traektoriyasini 
belgilashi, parametrlarni kiritishi va o‘quvchilar bilimini baholashda 
adaptivlashgan testlar bazasini yaratishi shuningdek shakllantirishi 
mumkin. eStudy.uz tizimi o‘quvchining boshlang‘ich bilim darajasidan 
kelib chiqqan holda har bir o‘quvchi uchunindividual o‘quv 

---

125 
traektoriyasini shakllantirish imkoniyatini beradi. Tizim orqali masofadan 
o‘qitish jarayonini tashkillashtirish mumkin. 
 
 
 O‘quv tizimining afzalligi: 
• tizimda foydalanuvchilarning hal-xil rollarining mavjudligi 
(Administartor, o‘qituvchi, talaba va mehmon);
• foydalanuvchi uchun qulay interfeys;
• o‘quvchining boshlang‘ich bilim darajasidan kelib chiqqan holda 
individual o‘quv traektoriyasini shakllantirib berishi;
• adaptivtestlarni yaratish imkoniyatining mavjudligi;
• o‘quvchining natijalarini ma’lumotlar bazasida saqlashi va 
tahlil,eksport qilish imkoniyati;
• Tizim orqali ixtiyori fandan masofali ta’lim jarayonini 
tashkillashtirish imkoniyati;
• Video konferensiyalar tashkillashtirish imkoniyati;
• Internet kommunikatsiya elementlarining mavjudligi (Chat, forum, 
ichki ma’lumotlar almashish tizimi);
• Qo‘yida ko‘rsatilgan formatlar bilan bilan ham ishlash imkoniyati:
• Graphics (JPEG, GIF, PNG)
• HTML
• Video (AVI, MPEG)
• Adobe FLASH
• Adobe PDF
• MS Office (DOC, PPS)
• Texnik ta’minotga minimal talablar.
Moodle tizimida o‘quv jarayonini tashkillashtirish. 
Moodle –yuqorida keltirilgan ta’rifni takrorlagan holda inglizcha 
so‘zlarning abbrevia-
turasibo‘libModularObjectOrientedDynamicLearningEnvironment -
modulli ob’ektga yo‘naltirilgan dinamik o‘qitish muhiti (MOYDO‘M). 
GNU GPL litsenziyasi bo‘yicha erkin foydalanish mumkin bo‘lgan veb 
(vebga yo‘naltirilgan) ilova hisoblanadi. Moodle tizimi “ijtimoiy 
konstruksionizm pedagogikasi” asos qilib olingan.
Tizim asosan o‘qituvchi(lar) va talaba(lar) o‘rtasida o‘zaro (bilim 
olish) munosabatini tashkillashtirishga yo‘natirilgan. Moodle avtori -
Martin Dougiamas. Kursning yakunlashi bilan Computer Science 
andEducation
yo‘nalishi
bo‘yicha
universitetniyakunlabdoktorlikdissertatsiyani 
tayyorlab 
yoqlagan 
(Ph.D.).Doktorlik dissertatsiyasining mavzusi: "The use of Open Source 

---

126 
software to support a social constructionist epistemology of teaching and 
learning 
within 
Internet-based 
communities 
of 
reflective 
inquiry"nomlangan. 
Moodle PHP dasturlash tilida yozilgan, SQL-ma’lumotlar bazasi 
asosida ishlaydi (MySQL, PostgreSQL, Microsoft SQL Server va boshq.). 
Moodle SCO ob’ektlari bilan ishlay oladi va SCORM standartini 
qanoatlantiradi. Moodle arxitekturasi modulli ishlash prinsipida 
bo‘lganligi sababli, uning imkoniyatlarini qo‘shimcha plaginlar orqali 
kengaytirish mumkin. 
Ta’lim (o‘qish)ni boshqarish tizimi –o‘quv faoliyatini boshqarish 
tizimining asosi (inglizcha Learning Managment System) bo‘lib, umumiy 
kirish 
huquqini 
ta’minlaydigan 
o‘quv
on-line
materiallarni 
shakllantirish, boshqarish va tarqatish uchun qo‘llaniladi.
Kurs yaratuvchisi uchun vizual o‘quv muhitida ta’lim berish
ketma–ketligi asosida materiallarosonlik bilan yaratiladi. Tizim tarkibiga 
turli ko‘rinishdagi individual materiallar, kichik guruhlarda ishlash
uchun loyihalar va barcha talabalar uchun mazmundor hamda 
kommunikativ komponentalarga asoslangan o‘quv elementlari kiradi.
Bu bepul tarqatiladigan dasturiy majmua o‘zining funksional 
imkoniyatlari, o‘rganishdagi soddaligi va ishlatishdagi qulayligi bilan 
elektron o‘qitish tizimlaridan foydalanuvchilarning ko‘pgina talablarini 
qanoatlantiradi.
Moodle masofaviy o‘qitish jarayonini to‘la qo‘llab-quvvatlash uchun 
keng doiradagi imkoniyatlarni beradi– o‘quv materiallarini turli usullarda 
berish, bilimlarni tekshirish va o‘zlashtirish nazorati alohida ta’kidlab 
o‘tish maqsadga muvofiq.
Moodle da 15 turdagi interaktiv o‘quv materiallari mavjud bo‘lib, 
ularning soni oshib bormoqda. Kurs yaratuvchisi tizimning bunday im-
koniyatidan foydalangan holda o‘qitiladigan fanni talabalarga (bilim 
oluvchilarga) interaktiv ko‘rinishda taqdim etish imkoniyatini yaratadi.
Xususan: