O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»
Yüklə 3,31 Mb.
|
|
Subtropik mintaqa. Shimoliy Amerikaning subtropik iqlim mintaqasiga
g‘arbda Kaliforniya yarim orolidan sharqda Florida yarim oroligacha bo‘lgan kengliklardagi tog‘ va tekisliklar palosasi qaraydi. Bu iqlimning tarkib topishiga faqat fasllarga qarab almashinib turadigan xavo massalarining o‘zi emas, balki materik qirg‘oklari yakinidagi iliq dengiz iqlimlari va shu mintaqada ko‘p esadigan mahalliy shamollar ham ta’sir kursatadi. Mintakada yanvarning o‘rtacha harorati shimoldan janubga qarab 0°, +5°S dan +15°S gacha ko‘tariladi. Yoz oylari issiq bo‘ladi. Iyulning o‘rtacha harorati ham shu yunalishda 20S dan 25-30°S gacha o‘zgaradi. Yillik yog‘in miqdori 100 mm dan 600 mm gacha boradi. Mintakaning Tinch okean iqlim oblasti Kaliforniya vodiysini va qirg‘oq tog‘larining g‘arbiy yon bag‘rini o‘z ichiga oladi. Kaliforniya vodiysining yozi salkin, harorat 15°S atrofida bo‘ladi, qishi iliq va sernam, yanvarning o‘rtacha harorati 9,7°S ga teng. Yog‘ingarchilik miqdori 600 mm. Kaliforniyaga nisbatan Sakramentoda yozi issikroq bo‘ladi, o‘rtacha harorat 22°S ni va yog‘ingarchilik 530 mm ni tashkil etadi. Tog‘ oralig‘i yassi tog‘lari, Ichki tekisliklar teksiliklar mintaqaning aloxida subtropik kontinental iqlim oblastini tashkil etadi. Oblastning yozi juda issik, o‘rtacha harorat 27-30°S ni, maksimal harorat 57°S ni tashkil etadi. Yogingarchilik kam (100-200 mm) bo‘ladi. Mintaqaning janubi-sharkiy qismi Atlantika musson oblastiga qaraydi. Yezda subtropik musson sirkulyatsiyasi Meksika qo‘ltig‘idan kuplab namgarchilik keltiradi. Kishda iliq dengiz xavo massasi kuchli Ta’sir ko‘rsatadi. Harorat yozda o‘rtacha 27°S ni va qishda 12°S ni tashkil etadi. Tropik mintaqa. Atlantika va Tinch okeanlaridagi Azor va Gavayi antitsiklonlaridan tarkib topgan tropik xavo massalari mintaqa iqlimini shakllantiruvchi asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi. Mintakaning g‘arbiy Tinch okean soxil qismi, Kaliforniya yarim orolining janubi, Meksikaning shimoli-g‘arbi Afrikaning Saxroi Kabir va Namib chullariga uxshab quruq iqlimga ega. Bu region Kaliforniya sovuq oqimi va pastlama xavo oqimi ta’sirida bo‘lganligi sababli yil davomida yog‘ingarchilik juda kam buladi. Xatto Kaliforniya ko‘ltig‘i kirg‘oklarida yiliga atigi 50-60 mm yomg‘ir yog‘adi. Tropik mintakaning sharkiy qismida Atlantika xavo massasini ta’siri tufayli iqlim xususiyatlari boshkacharoq. Bu xududda yozda Tinch okean va Atlantika xavo oqimlari tuqnashib tropik frontni vujudga keltradi. Natijada yoz issiq va sernam bo‘ladi. Iyulning o‘rtacha harorati 27°S ni, yillik yog‘in miqdori 1400- 1500 mm ni tashkil etadi. Subekvatorial mintaqa. Shimoliy Amerikaning eng janubi, Nikaraguadan Panama qo‘ltig‘igacha bo‘lgan ensiz qismi subekvatorial mintaqada joylashgan. Yezda janubi-g‘arbdan (Tinch okeandan) ekvatorial musson harakat qilib, katta miqdorda yog‘ingarchilik keltiradi. Kishda shimoli-sharqdan passatlar esib, tog‘larning sharqiy yon bag‘irlariga ko‘p miqdorda namgarchilik beradi. Shuning uchun mintaqa xududida yil davomida yog‘ingarchilik bo‘lib turadi. Atlantikadan keladigan iliq va nam xavo hisobiga qishda ham harorat yuqori bo‘ladi va fasllar o‘rtasida farq deyarli sezilmaydi. Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|