Subtropik doimiy yashil o‘rmonlar zonasi SHimoliy Amerikaning sharkiy
kismida, keng bargli o‘rmonlardan janubda joylashgan. Bu zona Missisipi va
Atlantikabuyn pasttekisliklarining janubiy qismini o‘z ichiga oladi. Musson iqlimli
sernam o‘rmonlar tagida sariq va qizil tuproqlar tarqalgan. O‘rmonlarda doimiy
yashil magnoliya, buk, eman, sarv daraxti o‘sadi.
O‘rmon-dasht zonasi Kanada taygasidan janubda, AKSH ning aralash va
keng bargli urmonlaridan g‘arbda joylashgan. Uning tarkibiga Markaziy
tekisliklarning g‘arbiy, Missisipi daryosining o‘ng soxilidagi qismi, Buyuk
tekisliklarning shimolidagi Nort va Saut Saskachevan daryo oraligi kiradi.
Radiatsiya balansi shimoldan janubga qarab 30 dan 50 kkal/sm
2
gacha o‘zgarib
boradi.
Zonaning o‘tkinchi xarakterli xususiyatlari tuproq-o‘simlik qoplamida va
xayvonot olamida aniq, seziladi. SHimoliy o‘rmon-dashtda chimli-podzol, o‘rmon
buz va ishqorsizlangan qora tuproqlar, janubiy qismida preriya qora tuproklari
keng tarqalgan. Tuproqlarning qoramtir gumus qoplamida 3-6% gacha chirindi
bor. O‘simlik koplami o‘tlok-dasht va o‘rmon tiplaridan iborat.
O‘rmon-dasht zonasi inson xo‘jalik faoliyati ta’sirida azaldan yaxshi
o‘zlashtirilgan. SHuning uchun bokira preriya landshaftlari saqlanmagan. Zona
xududida don ekinlaridan bug‘doy, arpa, zig‘ir, makkajuxori, suli ko‘p ekiladi.
Dasht zonasi o‘rmon-dashtdan garbda joylashgan bo‘lib, unga Buyuk
tekisliklarning deyarli xamma xududi va Markaziy tekisliklarning garbiy chekka
qismi qaraydi. Zonaning radiatsiya balansi o‘rmon-dashtga o‘xshash 30-50
kkal/sm
2
ni tashkil etadi, lekin yogin-sochin miqdori sharqdan-g‘arbga qarab 500
mm dan 250 mm gacha kamayadi.
Dashtlar mu’tadil va subtropik mintakalardagi qora va kashtan tuprokli, o‘t
o‘simliklar bilan qoplangan o‘rmonsiz erlardir. Zonada g‘alla gulli o‘simliklar-
chalov betaga, bizon uti, borodach kabilar ko‘pchilikni tashkil etadi. SHimoliy
Amerikada dashtlar preriyalar deb ataladi- Preriyalarning katta qismi inson
tomonidan o‘zlashtirilgan, unumdor erlar xaydalib, keng maydonda
agrolandshaftlar barpo etilgan. Uzlashtirilmay kolgan erlar mol boqiladigan
yaylovlarga aylantirilgan. Preriyalarning uzlashtirilishi uning xayvonot olamiga
xam ta’sir etgan.
Dostları ilə paylaş: |