Ijtimoiy sanksiyalar – normalarning shaxs xulkida namoyon bo‘lishini nazorat kiluvchi jazo va ragbatlantirish mexanizmlari bo‘lib, ularning borligi tufayli biz xar bir aloxida vaziyatlarda ijtimoiy xulk normalarini buzmaslikka, jamoatchilikning salbiy fikrining ob’ektiga aylanib kolmaslikka xarakat kilamiz.
Rol – shaxsga nisbatan shunday tushunchaki, uning anik bir xayotiy vaziyatlardagi xukuk va burchlaridan iborat xarakatlari majmui.
Tarbiya – shaxsning uz iva uz sifatlari tugrisidagi tasavvurlarning shakllanish jarayoni.
Refleksiya – odamning uzgalarga karab, guyoki o‘zini oynada ko‘rganday tasavvur kilishi.
«Men» obrazi – shaxsning o‘zi, uz xulk – atvori xususiyatlari, jamiyatdagi mavkeini tasavvur kilishidan xosil bo‘lgan obraz.
O‘z – o‘ziga nisbatan baxo – tu
rli sifatlar va shaxsning orttirilgan tajribasi, shu asosda yotgan yutuklarga bog‘liq xolda turlicha bo‘lishi mumkin. Ya’ni, Ayni biror ish, yutuk yuzasidan ortib ketsa, boshkasi ta’sirida, aksincha pastlab ketishi mumkin.
O‘z – o‘ziga nisbatan baxoning past bo‘lishi – atrofdagilarning shaxsga nisbatan talablarining uta ortikligi, ularni uddalay olmaslik, turli xil e’tirozlarning doimiy tarzda bildirilishi, ukish, ish va muomaladagi omadsizliklarning okibati.
O‘z – o‘ziga nisbatan baxoning o‘ta yukoriligi – shaxs yutuklari va undagi sifatlarning boshkalar tomonidan sun’iy burttirilishi, nourin maktovlar, turli kiyinchiliklarni chetlab utishga intilish tufayli shakllanadigan jarayon.
Realistik baxo – shaxsni urab to‘rganlarning urinli va asosli baxolari, real samimiy munosabatlarining maxsuli bo‘lib, shaxs bu munosabatlarni ilk yoshligidanok xolis kabo‘l kilishga, uz vaktida tugrilashga urgatilgan bo‘ladi.
Referent gurux– shaxs uchun etalon, ibratli xisoblangan insonlar guruxi.
O‘zi – o‘zi bilan dialog – shaxsning boshkalar bilan bo‘ladigan tashki dialoglar asosida rivojlanadigan o‘zi bilan o‘zi gaplashish kobiliyati.
