O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud huquq tizimini yanada isloh qilish. 
Harakatlar  strategiyasining  ikkinchi  ustuvor  yo’nalishi  “Qonun  ustuvorligini  ta’minlash  va  sud 
huquq tizimini yanada isloh qilish” deb nomlanadi. Bundan ming yil muqaddam ulug‘ bobomiz Abu 
Nasr  Forobiy:  “Qonunlari  kuchli  davlat  qudratli  bo‘ladi.  Qonunlari  mukammal  shahar  mukammal 
shahardir”,  -  degan  edi.  Darhaqiqat,  haqiqiy  erkinlik,  erkin  va  ozod  faoliyat  amaldagi  qonunlar 
doirasidagi  faoliyatdir.  Boshqacha  qilib  aytganda,  haqiqiy  demokratiya  -  qonunlar  diktaturasi.  Ana 
shundagina  qonun  ustuvorligiga  erishiladi  va  barchaning  qonun  oldida  tengligi  ta’minlanadi.  Har 
qanday  davlatning mustahkamligi, uning  adolatli va  qat’iyatli siyosati, ijtimoiy  adolatni, haqiqatni, 
fuqarolar  haq-huquqlarini  himoya  qilishga  qaratilgan  qonunlar  asosida  qo‘riladi.  Ayni  qonun 
doirasidagi erkinlik, qonun doirasidagi erkin faoliyat ishlab chiqarish madaniyatini ham, turmush turzi 
ma’naviy meyorlarini ham davlat boshqaruvi tamoyillarini ham qadriyatga aylantiradi. 
Harakatlar  strategiyasi  qabul  qilinguniga  qadar,  uning  muhokamasi  davrida  va  qabul 
qilinganidan so‘ng sud-huquq tizimi bilan bog‘liq bo‘lgan bir qator hujjatlar qabul qilindi.  
Dastlab  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2016  yil  21  oktabrda  “Sud-huquq 
tizimini  yanada  isloh  qilish,  fuqarolarning  huquq  va  erkinliklarini  ishonchli  himoya  qilish 
kafolatlarini kuchaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmon; 
2016 yil 20 sentabrda “Ichki ishlar organlari to‘g‘risida”gi Qonun; 
2017 yil 9 yanvarda “Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi Qonun; 
2017  yil  21  fevralda  “O‘zbekiston  Respublikasi  sud  tizimi  tuzilmasini  tubdan 
takomillashtirish va faoliyati samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmon; 
2017 yil 29 martda “Ma’muriy qamoqni o‘tash tartibi to‘g‘risida”gi Qonun; 
2017  yil  29  martda  “Fuqarolarning  huquq  va  erkinliklarini  ishonchli  himoya  qilish 
kafolatlarini ta’minlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar qabul qilinganligi munosabati bilan 
O‘zbekiston  Respublikasining  ayrim  qonun  hujjatlariga  o‘zgartish  va  qo‘shimchalar  kiritish 
to‘g‘risida”gi Qonun; 
2017  yil  6  aprelda  “O‘zbekiston  Respublikasining  konstitutsiyasiga  o‘zgartishlar  va 
qo‘shimcha kiritish to‘g‘risida”gi Qonun (80, 81, 83, 93, 107, 110, 111, 112); 
2017  yil  12  aprelda  “O‘zbekiston  Respublikasi  sudyalar  oliy  kengashi  to‘g‘risida”gi 
Qonun; 
2017  yil  12  aprelda  «Sudlar  to‘g‘risida»gi  O‘zbekiston  Respublikasi  qonuniga, 
O‘zbekiston  Respublikasining  Fuqarolik  protsessual  va  Xo‘jalik  protsessual  kodekslariga 
o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi Qonunlar qabul qilindi.  
Ushbu  hujjatlarga  asosan  bu  yo’nalishda  qator  islohatlar  amalga  oshirildi.  Inson 
himoyachisi  hisoblangan  sud  organlarining  chinakam  mustaqilligini  ta’minlovchi  dastlabki 
qo‘yilgan qadam sudyalarni almashtirib bo‘lmaslik prinsipining mustahkamlanishi bo’ldi. 
Sudya lavozimida bo‘lishning ilk marotaba besh yillik,  keyin  o‘n yillik  muddatini, so‘ng 
muddatsiz  davrini  belgilashga  oid  normalar  kiritildi.  Sudlarning  mustaqilligiga  bag‘ishlangan 

---

Yevropada nufuzli hujjat sanaluvchi Sudyalarning mustaqilligi, samaradorligi va roli to‘g‘risidagi 
12-Tavsiyalarga  asosan,  sudyalar  mustaqilligining  muhim  tamoyillaridan  biri,  bu  ularni