1. Berilgan ma`nodosh so’zlarni guruhlash.
Bunda bir so’z turkumiga oid
ikki sinonimik qatordagi so’zlar ichiga bir-ikkita boshqa so’z kiritib beriladi.
O’quvchilar sinonimlarni ikki guruhga ajratib aytadilar. Buning uchun so’zlar
quyidagi kabi berilishi mumkin:
vatan, maqsad, diyor, niyat, mamlakat, murod, yurt.
2. Berilgan so’zga sinonim tanlash.
O’qituvchi otni o’tganda
osmon
, sifatni o’tganda
mazali
, fe’lni o’tganda
ko’nikmoq
so’zlarini aytadi.
O’quvchilar bu so’zlarga sinonim tanlaydilar:
osmon-ko’k, samo, falak; mazali -
lazzatli, laziz, totli; ko’nikmoq - o’rganmoq, odatlanmoq, odat qilmoq.
3. Tushirib qoldirilgan sinonim so’zlarni o’z o’rniga qo’yib, matnni
ko’chirish.
Bunda yozilishi kerak bo’lgan sinonim so’zlar ro’yxati tekshirish uchun
beriladi. O’quvchilar sinonimlarni o’rniga qo’yib, ularning qo’llanilishidagi farqni
tushuntiradilar.
4. Ma`nodosh so’zlardan mosini qo’yib gaplarni ko’chirish.
Buning uchun
sinonim so’zlar qatori qavs ichida beriladi, o’quvchi gapning mazmuniga mosini
tanlab gapni ko’chiradi:
Daryo suvini (bahor, ko’klam) toshirar, odam qadrini
(mehnat, ish) oshirar. Oltin (o’t, olov, alanga)da, odam (ish, mehnat)da bilinadi.
Birlashgan (yov, dushman) ni qaytarar.
5. Sinonim so’zlar qatoridan foydalanib didaktik material tuzish va u bilan
mashq ishlash.
Buning uchun to’rtta sinonimik qatordagi so’zlar tanlanadi va 16
katakka aralash joylashtiriladi. O’qituvchi shu katakchalardagi bir so’zni aytadi.
Masalan,
chiroyli.
O’quvchilar shu so’zga yaqin ma`noli so’z (sinonim)ni
katakchalardan topib aytadilar:
go’zal, dilbar, sohibjamol, husndor.
Sinonim so’zlar
596
qatori bilan so’z birikmasi tuzadilar:
chiroyli shahar, go’zal manzara, sohibjamol
malika
va hok
.
Dostları ilə paylaş: |
