O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Yüklə 3,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ts = gR + dG + vB,
bunda g, d va v – moskeluvchi asosiy ranglar miqdori. g, d va v koeffitsiyentlarining nisbatlarini Maksvell keyinchalik uning nomi bilan atalgan uchburchak yordamida yaqqol ko‗rsatib berdi. Maksvell uchburchagi teng tomonli bo‗lib, uning uchlariga asosiy R, G va B ranglar joylashtiriladi (2 – 47 rasm). Berilgan nuqtalardan uchburchak tomonlariga perpendikulyar bo‗lgan chiziqlar o‗tkaziladi. Har bir chiziqning uzunligi g, d yoki v koeffitsiyentlarga teng g = d =v bo‗lgan nuqta uchburchakning markazida bo‗ladi va oq nurga mos keladi. Shuni ham ta‘kidlab o‗tish kerakki, ba‘zi rang uchburchakning ichidagi nuqta bilan ham tasvirlanishi mumkin. Keyingi holda bu mos keluvchi rang koeffitsiyentining manfiy qiymatiga mos keladi. Koeffitsiyentlar yig‗indisi uchburchakning balandligiga teng bo‗ladi. Maksvell asosiy ranglar sifatida quyidagi to‗lqin uzunligiga ega bo‗lgan nurlardan foydalandi: 630, 528, 457 nm. Hozirgi paytda RGB tizimi rasmiy standart bo‗lib hisoblanadi. Yoritilganlik bo‗yicha Xalqaro Komissiyaning – YoXK (CIE – Comision International Eclairage) qaroriga ko‗ra 1931 yilda asosiy ranglar standartlashtirilib, ular R, G va B sifatida foydalanilishi tavsiya etildi. Bular quyidagi to‗lqin uzunliklariga mos keluvchi R – 700 nm, G – 5461nm, B – 4358 nm monoxromatik ranglardir: qizil rang filtr o‗rnatilgan cho‗g‗lanma lampa yordamida olinadi. Sof yashil va ko‗k ranglarni olish uchun simobli lampa qo‗llaniladi. Shuningdek, har bir asosiy rang uchun yorug‗lik oqimining qiymati ham standartlashtirilgan. RGB tizimi uchun yana bir muhim parametr – uch tashkil etuvchi qiymatining bir xil miqdorda aralashuvidan hosil bo‗ladigan rangdir. Bu oq rangdir. R, G va B tashkil etuvchilarni qo‗shib oq rang olish uchun mos manbalarning yorqinligi bir – birlariga teng bo‗lmasdan, quyidagi nisbatda bo‗lishi kerak ekan: L R : L G :L B = 1 : 4,5907 : 0,0601. 4 – rasm. Maksvell uch burchagi. 48 Agar ranglar hisobi bir xil yorqinlikdagi yorug‗lik manbalari uchun qilinadigan bo‗lsa, unda yorqinlikning yuqorida ko‗rsatilgan nisbatini unga mos keluvchi masshtab koeffitsiyentlari bilan hisobiga olish mumkin. 5 – rasm. RGB ning uch o„lchamli koordinatalari. Endi boshqa tomonlarini ko‗rib chiqamiz. Uch asosiy tashkil etuvchilarining qo‗shilishidan hosil bo‗lgan rangni 3 – rasmda ifodalangan R, G va B koordinatalar sistemasidagi vektor bilan berish mumkin. Qora rangga koordinatalar markazi – (0,0,0) nuqta mos keladi. Oq rang tashkil etuvchilarning teng miqdori bilan ifodalanadi. Har bir o‗q bo‗yicha maksimal miqdorning kattaligi birga teng bo‗lsin. Unda oq rang – (1,1,1) vektori bo‗ladi. Kubning diagonalida qoradan oqqa yo‗nalgan chiziqqa joylashgan nuqtalar tashkil etuvchilarning teng qiymatlari – R i = G i = B i ga mos keladi. Bu kul rangning gradatsiyalari bo‗lib, ularni turli yorqinlikdagi oq nur deb hisoblash mumkin. Umuman olganda, (r, g, b) vektorining barcha tashkil etuvchilarini bir xil koeffitsiyent (I = 0…1) ga ko‗paytirsak, unda (kr, kg, kb) rang saqlanib qoladi, faqat rangning yorqinligi o‗zgaradi. Shuning uchun rang tahlili uchun tashkil etuvchilarning nisbati muhimdir. Agar U = rR + gG + bB rang tenglamasida r, g va b koeffitsiyentlarni shu koeffitsiyentlari yig‗indisiga bo‗lsak: , ' , ' ; ' b g r b b b g r g g b g r r r bunda quyidagi rang tenglamasini yozish mumkin: Yüklə 3,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|