Ichki daromadlilik stavkasi (IRR)
IRR = loyihaning NPV darajasi nolga teng bo‘lgan diskontlash stavkasi.
Ko‘rsatkich kiruvchi va chiquvchi pul oqimlari loyihaning hayotiy siklining turli paytlarida yuzaga kelishi mumkinligini hisobga olgan holda foizlarda ifodalangan investitsiyalardan o‘rtacha foydani aks ettiradi.
Qaror qabul qilish qoidasi: IRR kapital qiymatidan yuqori bo‘lgan loyihalar qabul qilinadi; IRR qanchalik yuqori bo‘lsa, loyiha shunchalik jozibador bo‘ladi.
Ushbu ko‘rsatkich, odatda, aniq hisoblanmaydi; bunda sinov va xatolar usulini qo‘llash lozim.
IRR bo‘yicha xulosalar:
Bu usul aksiyadorlar farovonligini oshirish vazifasi bilan bevosita bog‘liq emas. U, odatda, NPV bilan bir xil natija beradi, lekin turli ko‘lamdagi raqobatlashuvchi loyihalar mavjud bo‘lgan vaziyatda u odamni chalkashtirishi mumkin;
usul pul oqimlarining vaqt jihatini hisobga oladi;
usul barcha muhim ma‘lumotlarni hisobga olish imkonini beradi;
Har doim ham amaliyotda qo‘llash mumkin bo‘lgan aniq natijalarni bermaydi:
ko‘pincha loyihaning hayot sikli davomida moliyalashtirishga xarajatlar o‘zgarishiga dosh berolmaydi;
nostandart pul oqimlari kuzatilganda, to‘plam yoki IRR mavjud emasligi muammosi yuzaga keladi;
NPV usulidan ortda qoladi.
Qoplash davri (PBP)
PBP = boshlang‘ich investitsiyadan chiquvchi pul oqimlari kiruvchi pul oqimi hisobiga o‘zini qoplashi uchun talab qilingan vaqt davri.
Qaror qabul qilish qoidasi: PBPsi belgilangan maksimal muddatdan oshmaydigan loyihalar qabul qilinadi; PBP qanchalik qisqa bo‘lsa, loyiha shuncha jozibali bo‘ladi.
Diskontlangan PBPni olish uchun diskontlangan kelgusi kiruvchi oqimlarni qo‘llash yo‘li bilan biroz yaxshilanishi mumkin.
PBP bo‘yicha xulosalar:
Usul bank aksiyadorlarining farovonligi bilan bog‘liq emas; qoplash sanasi kelgandan so‘ng kiruvchi pul oqimlarini e‘tiborsiz qoldiradi.
Usulning “diskontlanmagan” varianti pul oqimlarining vaqt jihatini yaxshi hisobga olmaydi.
Muhim ma‘lumotlarning salmoqli miqdorini e‘tiborsiz qoldiradi.
Usul har doim aniq natijalar bermaydi va amaliyotda qo‘llash uchun noqulay bo‘lishi mumkin.
NPVdan sezilarli darajada ortda qoladi, ammo tushunish oson va likvidlilikni baholash imkonini beradi, bu uning keng qo‘llanilishiga olib kelishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: |