Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti

3.5-rasm. Mohiyat bo‘yicha qiziqtirish nazariyalariga muvofiq 
ehtiyojlaring o‘zaro bog‘liqligi. 

Insonlar olingan rag‘bat hamda sarfqilingan kuch-g‘ayratning nisbatini

sub'ektiv aniqlaydilar (baholaydilar) va shundan so‘ng, xuddi shunday ishni
bajargan xodimlar olgan rag‘bat bilan solishtiradilar. Xodimlarda norozilik
tug‘ilsa, ularni rag‘batlantirish lozim, agar e'tirozlar asosli bo‘lsa xatoni to‘g‘rilash
lozim.
Insonlarning o‘zlari ham ishga sarf qilayotgan kuch-g‘ayratlarini kamaytirish
yoki mukofot miqdorini oshirish hisobiga adolatni tiklashlari mumkin. O‘zlariga
mukofot umid qilingandan ko‘p berilyapti, deb hisoblaydigan xodimlar avvalgidek samara
bilan mehnat qiladilar yoki kuch-g‘ayratlarini yanada oshiradilar.
Bu adolatlilik nazariyasi hisoblanadi.
Ba'zi korxona yoki tashkilotlarda to‘lovlar miqdori sir tutiladi. Bu ko‘p
hollarda adolatsizlikka yo‘l qo‘yilmokda, degan shubha tug‘diradi. Hatto bunday
shubha uchun asos bo‘lmasligi ham mumkin. Umuman esa, to‘lovlar miqdorini
to‘la sir tutish amalda juda qiyindir.
Ўзини намоён
қилиш эҳтиёжи
Ҳурмат ва
эътирофга эришиш
эҳтиёжи
Шуҳрат
қозониш
эҳтиёжи
Қизиқтирувчи
омиллар:
• тан оинишга эришиш;
• иш жараёнидаги;
• масъулият.
Мақсадга
эришиш
эҳтиёжи
Ҳокимият
эҳтиёжи
Мансублик
Барқарорлик
Физиологик
Шериклик
Ҳаёт
кечириш
Меҳнат шароити
омиллари:
• бошқарув;
• назорат;
• иш ҳақи;
• гуруҳлараро
муносабатлар;
• меҳнат шароити.
Шериклик

---

---

Porter-Louler modeli umid qilish nazariyasi va adolatlilik nazariyasi xususiyatlarini
hisobga olishga asoslangan. Unga muvofiq, erishiladigan natijalar xodimlar sarf
qiladigan kuch-g‘ayratga, ular qobiliyatlari va xarakterlariga, shuningdek,
xodimlar rolining rahbariyat va jamoa tomonidan baholanishiga bog‘liqdir, (3.6-
rasm).