Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti

1. Kirish yoki tovarning bozorga kirib kelishi bosqichi, bunda tovar
muomalaga o’rtacha yoki kam partiyalarda chiqarilgani uchun bu davrda ishlab
chiqarish yarim kuchda va to’la samarali ishlash xarakteriga ega bo’ladi.
Ishlab chiqarish bunda yuqori tannarxliligi bilan ajralib turadi, chunki uni
chiqarish texnologiyasi to’la ishlab chiqilmagan.
Yangi tovarning bozordagi omadi uchun tovar xarakteristikasini
shakllantirish, uni dizayni, iste’mol xususiyatlari hamda tovar sifatidagi salbiy

---

---

kamchiliklari tugatish va so’ng iste’molchilarni jalb qilishga yordam beradagan

iste’molchilar bilan teskari aloqa omillari asosiy o’rinni egallaydi. Bu davrda
bozorda bu tovarga o’xshab ketadigan tovarlar bo’lishi mumkin, biroq aynan
shunday tovarni hech kim amalda ishlab chiqarmaydi. Bu bosqichda firma bozorda
monopol xususiyatli bo’ladi. Mahsulot realizatsiyasi hajmi bu davrda unchalik
ko’p bo’lmaydi.
Bozorga tamoyilial yangi mol kirgan tashkilot odatda bozorda mustahkam,
betakror o’rinni egallaydi va raqobat deyarli mavjud bo’lmaydi.
Hozirgi zamon sharoitida baholar TXTsning keyingi bosqilari ichida, eng
yuqori bo’ladi, chunki bu bosqichda tovar yangiligi va originalligidan maksimal
foydalanishga harakat qilinadi. Biroq bozorga yorib kirish, strategiyasi tanlangan
bo’lsa ular bahosi ancha past bo’lishi mumkin.
Bu tovar bo’yicha foyda yo’q yoki juda past darajada, ya’ni tashkilot bu
davrda tovardan zarar ko’rmoqda.
Xaridor bozorda yangi paydo bo’lgan tovarlarga nisbatan sust munosabatda
bo’ladi. Uni avvalo tovarni tekshirib ko’rishga ishontirish lozim. Potentsial
iste’molchilar miqdori novatorlar segmenti bilan cheklanadi.
Bu yangiliklarni topishga va keyingi davrda foyda beradigan narsalar haqida
fikrlaydiganlardir. Yangi mahsulotning bozorga kirish tarmoqlari maxsus ishlab
chiqilgan.
Reklamalarga realizatsiya hajmiga qaraganda ancha ko’p mablag’
sariflanadi va u informatsion xarakterda bo’ladi. Marketing xarajatlari juda katta.
Bu bosqichda marketingning asosiy vazifasi:
- Mavjud sotish tarmog’ini takomillashtirish hisobiga yangisini yaratish;
yangi sotish kanallarini yaratish; eski sotish tizimidan foydalanish:
- Yangi tovar xususiyatlari va ustunliklarini potentsial xaridorlarga
etkazuvchiga xizmat qiladigan informatsion reklamalarni aktiv olib borish:
- Yangi tovar bilan bozorga chiqishning eng optimal vaqtini tanlash:
- Yangi tovarga o’xshab ketadigan boshqa tovarlar bilan bo’ladigan
funktsional raqobatni engib chiqish usulini o’ylab chiqish:

---

---

- Yangi tovar chiqimiga nisbatan raqobatchilar olib borishi mumkin bo’lgan

javob yurishlar yo’nalishlarini aniqlash:
- Bozordagi mavjud iste’mol tizimini yangi tovarga mosligini ta’minlash:
- Yangi tovarni bozorga texnologik va bozor moslashuvini ta’minlash: