O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti iqtisodiy ta’limotlar tarixi fanidan muammoli ma’ruza matnlari to’plami toshkent 2003

76 

Boylikni ko’paytirishga ta’sir etuvchi 
omillar: xulosa.

Boylikni ko’paytirish omillari to’g’risidagi A.Smit tasavvurini umumlashgan

tarzda quyidagi chizma ko’rinishida aks ettirish mumkin.
1 - chizma. 

5. D.Rikardo va klassik maktabni rivojlanishi. Uning qiymat, pul, renta, 
ish haqi va foyda to’g’risidagi nazariyalari. Qiyosli ustunlik nazariyasi. 

David Rikardo (1772-1823) klassik iqtisodiy maktabining atoqli vakillaridan

biri hisoblanadi. U birjada yirik ish yurituvchi yaxudiy oilasida tug’ilgan. 21
g’shida D.Rikardo otasi bilan aloqani uzishga majbur bo’ldi. Chunki otasi uning
xristian dinidagi qiz bilan bo’ladigan nikohiga qarshi edi. Oradan besh yil o’tgach,
D.Rikardo birjada o’ynab yirik boylik ortirdi. Asta-sekin u birjadan uzoqlashdi va o’z
kapitalini ancha ishonarli bo’lgan qimmatli qog’ozlarga va erga qo’ya boshladi.
O’sha paytda parlament a’zosi bo’lgan D.Rikardo iqtisodiy va sig’siy erkinlik uchun
kurashdi. Uning asosiy asari «Sig’siy iqtisodning boshlanishi va soliq olish» (1817)
taqsimotning asosiy muammolariga bag’ishlangan. D.Rikardo ishlab chiqarish va
taqsimotni ifodalab beruvchi bir butun nazariy tizim yaratishga harakat qilgan.
Davlat
aralashuvi
ni
kamaytiris
Xususiy
tadbirkorlikn
i
rivojlantiris
Tashqi va
ichki
savdoni
kengaytiris
Erkin
savdodagi
cheklashlarni
olib tashlash

Milliy
boylikning

o’sishi
Mehnat
unumdorligin
i oshirish

Aholining o’sishi

Unumli mehnat
bilan band
bo’lganlar
sonining
Puldan
foydalanish
Kapital
miqdorining
ko’payishi
Mehnat
taqsimotini
chuqurlashtir
ish