O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

5.2 – rasm. Takrorlanuvchi algoritmlarning asosiy qismlariga misollar
20
20
R.Dadabayeva, Sh.Nasridinova, N.Shoaxmedova, L.Ibragimova, Sh.Ermatov. Axborot-kommunikatsion 
texnologiyalar va tizimlar.-T.: ―Sano-standart‖ nashriyoti. O`quv qo`llanma. 2017. B. 263 
YAQK 
YAQSH 
ST 
BQ 
YAQK 
YAQK 
ST 
BQ 
YAQK 
YAQSH 
ST 
BQ 
YAQK 
YAQSH 
ST 
BQ 

---

52 
5.2. Vektor elementlari qiymatini yig‘indisini topish masalasining blok-
chizmasi 
Quyidagi formula asosida A vektor elementlari qiymatini yig‗indisini topish 
masalasini ko‗rib chiqamiz.
20
S = a
1
+ a
2
+ a
3
+ . . . + a
20
=
a
i 
i=1
S-ni qiymatini topish uchun qo‗shish operatsiyasini ko‗pmarta (20-marta) 
takrorlash kerak bo‗ladi. Ushbu operatsiyaning har bir bajarilishida oldingi natijaga 
vektorning keyingi yangi elementining qiymati qo‗shilib boriladi. Shunday qilib 
algoritmning quyidagi qismi ko‗pmarta bajariladi: 
S = S + a
i 
Bu erda i indeksning 1-dan 20-gacha 1-tadan qadam tashlab o‗zgarib borishi 
bilan vektorning barcha elementlari ularning yig‗indisini topish uchun ko‗rib 
chiqiladi. Natijada takrorlanuvchi aylanishni o‗zgaruvchan indeks i boshqaradi, 
shuning uchun ham uni siklning boshqaruvchi o‗zgaruvchisi deyiladi yoki sikl 
parametridir.
Algoritmda siklning aylanishi bilan S-ning yig‗indisini topish uchun u avvalom 
bor nolga tenglashtirilishi kerak. Aks holda olinishi kerak bo‗lgan S bo‗yicha natija 
noto‗g‗ri bo‗lishi mumkin. 
Quyidagi 5.3 rasmda yuqorida keltirilgan misolni yechishning ayrim blok-
chizmalari keltirilgan. 

---

53 
a) b) 
c) d)