O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

 
10.2. Sharti avval tekshiriladigan takrorlanish jarayoni 
 
Takrorlanuvchi jarayonning bu ko‗rinishi takrorlanish soni oldindan noma'lum 
bo‗lgan hollarda, ya'ni takrorlanishdan chiqish ma'lum shartga bog‗liq bo‗lgan 
hollarda ishlatiladi. Takrorlanishning bu jarayonida takrorlanishdan chiqish sharti 
takrorlanish tanasini bajarishdan oldin tekshiriladi. 
Ushbu operatorning umumiy ko‗rinishi quyidagicha: 
WHILE L DO M ; 
bu erda, 
WHILE
- toki, do - bajarish ma'nosini anglatuvchi xizmatchi so‗zlar, L 
- mantiqiy ifoda, M - operatorlar yoki operatorlar guruhi, u takrorlanish tanasini 
belgilaydi. Takrorlanish tanasida bitta yoki bir necha operatorlar guruhi bo‗lishi 
mumkin. 
Bunda operatorlar guruhi, albatta, Begin va End orasida yozilishi kerak. 
Operatorning bajarilishi quyidagicha: L mantiqiy ifodaning qiymati 
hisoblanadi.Agar L mantiqiy ifoda rost qiymatga ega bo‗lsa, M operatori bajariladi va 
bu operator L mantiqiy ifodaning qiymati yolg‗on bo‗lgungacha qayta-qayta 
bajariladi. 

---

101 
Agar L mantiqiy ifodaning qiymati birinchi tekshirishdayoq yolg‗on bo‗lsa, M 
operatori biron marta ham bajarilmaydi va boshqaruv WHILE operatoridan keyingi 
operatorga uzatiladi. 
 
Misollar. 
1) N! ni hisoblash dasturi tuzilsin. 
Program fact; 
Var n, i,p: integer; 
Begin
Read(n); P:=1; I:=0; 
While IBegin
I:=I+1;P:=P*I; 
End; 
Write ('n! =', P) 
End. 
2) Sonni o`nlik sanoq tizimidan ikkilikka o`tkazish dasturi tuzilsin
 
PROGRAM sanoq; 
TYPE massiv=array [1..50] of integer; 
var a:massiv; 
n,i:integer; 
begin write('vvedite chislo:'); 
readln(n); 
i:=1; 
while n>=2 do 
begin a[i]:= n mod 2; 
i:=i+1; 
n:= n div 2; 
end; 
i:=i-1; 

---

102 
write(n); 
while i<>0 do 
begin write(' ',a[i]); 
i:=i-1; 
end; 
writeln 
end. 
3) Quyidagi dasturning bajaradigan funksiyasini tushuntiring 
program pasc; 
const a = pi / 4; 
b = pi/2; 
h = pi/60; 
var x,fx :real; 
begin x:=a; 
writeln(' x y'); 
while x<=b do 
begin fx:=sin(x)+0.5*cos(x); 
writeln ('f (',x:4:2,')=',fx:4:2); 
x:=x+h; 
end; 
end.