7.3 Ish bilan bandlik — ijtimoiy-iqtisodiy siyosatning elementi sifatida Ijtimoiy yo’naltirilgan iqtisodiyotning eng muhim mezoni ish bilan
bandlikka bo’lgan munosabatdir. Ish bilan bandlik kompleks ijtimoiy
siyosatning
ajralmas
qismi
deb
qaraladi.
Ish
bilan
bandlik
muammolarining ijtimoiyligi uning avval, boshdan insonga, uning
manfaatlariga va mehnat sohasidagi ehtiyojlariga qaratilganligi bilan
belgilanadi.
Ish bilan bandlikning eng kam deganda to’rt ijtimoiy jihatini
(aspektini) hisobga olish kerak bo’ladi:
a) ish bilan bandlik insonning Konstitutsiyada belgilab berilgan eng
muhim huquqi — mehnat huquqi bilan mustahkam bog’liqligidir;
b) turmush darajasini va munosib hayot kechirish shart-sharoitlarini
shakllantirishda ish bilan bandlik hal qiluvchi rol o’ynaydi. Aynan ish
bilan bandlik, mehnat faolligini oshirish hozirgi vaqtda mehnatga
qobiliyatli fuqarolar va ular oilalarining turmush darajasini oshirishning
eng muhim kafolatidir;
v) har kimning va umuman jamiyat farovonligining negizi bo’lgan
yuqori unumli mehnatning yangi sababini shakllantirish;
g) aynan mehnat faoliyati insonni o’zgartiradi, uning kasbiy
imkoniyatlarini ochib beradi va ko’paytiradi, shaxsning rivojlanishini
rag’batlantiradi.
Ijtimoiy siyosatning boshqa jihatlari bilan birga qo’shib qaralganda
ish bilan bandlik rivojlanishining asosiy yo’nalishlaridan biri deb qaralishi
kerak, ushbu yo’nalishlar milliy iqtisodiyotdagi moliyaviy, moddiy va
mehnat resurslarini qayta guruhlarga ajratishni, fan-texnika taraqqiyotining
ustuvor yo’nalishlarini, shuningdek, ishlab chiqaruvchi kuchlarni
joylashtirish, turmush sifati darajasini oshirish yo’llarini belgilab beradi.
Bu g’oyat muhim muammolardan biri bo’lib, ish bilan bandlik
muammolarini hal qilish, binobarin, butun iqtisodiyotni isloh qilishning
muvaffaqiyati ana shu muammoni e’tirof qilish va hal etishga ma’lum
darajada bog’liqdir.
Ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotida ish bilan bandlikning
