O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

Pedagogik psixologiya
- shaxsga ta‘lim-tarbiya berishning qonuniyatlari va 
muammolarini o‘rganuvchi psixologiya sohasi. Pedagogik psixologiya 
psixologiyaning yosh avlodga ta‘lim va tarbiya berishning psixologik 
muammolarini o‘rganuvchi maxsus sohasi. Pedagogik psixologiya pedagogikaning 

---

18 
ilmiy asoslaridan biri bo‘lib, pedagogika nazariyasi va amaliyotini tashkil qilish 
uchun zarur bo‘lgan psixologiyaga oid fakt hamda qonuniyatlarni aniqlaydi.
Mehnat psixologiyasi va kasb psixologiyasi predmetlarini farqini alohida 
ta‘kidlash lozim. E. A. Klimov, mehnat psixologiyasiga quyidagicha tavsif beradi: 
mehnat psixologiyasi fan sifatida bu insonning sub‘ekt sifatida faoliyat ko‘rsatishi 
va shakllanishi sohasidagi vazifalarni echish usullari, yo‘llari va sharoitlarini 
o‘rganuvchi psixologiya yo‘nalishidir.
Kasb psixologiyasi
shaxsning kasbiy jihatdan shakllanishini o‘rganadi. Bunda 
shaxs rivojlanishi kasbiy shakllanish sifatida ko‘rib chiqiladi. Kasb psixologiyasi-
mehnat psixologiyasining kasblarning psixologik komponentlarini yoki muayyan 
kasbda ishlovchilarga nisbatan qo‘yiladigan psixologik talablarni o‘rganish hamda 
ilmiy tahlil qilish bilan shug‘ullanuvchi bo‘limidan iborat.
Mutaxassislikning turli ijtimoiy-madaniy va ijtimoiy-iqtisodiy qarashlarida 
kasbiy hulq muhim axamiyatga ega. Shaxsning psixomotor motivatsion va 
kognitiv sifatlariga e‘tibor berilgan holda kasbiy yutuqlarga asosiy e‘tibor 
qaratiladi. Inson va uning kasbi o‘rtasidagi, shuningdek, kasbiy vazifasi va kasblar 
olami tuzilmasi o‘rtasidagi munosabatlar tahlil qilinadi.
Kasb psixologiyasi inson uchun kasbiy faoliyatning ahamiyatini o‘rganib, 
shaxsning kasbiy shakllanishini tadqiq etadi, shuningdek, yoshlikda kasbiy
tasavvurlarni rivojlanishini, kasbiy etuklik determinantalarini ayniqsa, kasbga 
kirishish va uning hayotga bo‘lgan ta‘sirini o‘rganadi.
Kasb psixologiyasining muhim jihatlari 
- bu kasbiy faoliyatning tahlili, kasbiy 
maqsadlar, vaziyatlar, qiyinchiliklarini o‘rganishi, kasbiy talablarni aniqlashdan 
iborat.