250
Qo‘zg‘atish chulg‘amiga bir fazali o‘zgaruvchan kuchlanish beriladi.
Chulg‘amdagi tok magnit siklini xosil qiladi, bu oqim esa ikkilamchi chulg‘amda
E.YU.K. ni vujudga keltiradi: Bu E.YU.K. QCH 1 chulg‘amida sinusga
proporsional, QCH 2 chulg‘amida esa rator o‘qining statori o‘qiga
nisbatan burilish
burchagi kosinusiga proparsional bo‘ladi. Analog – raqamli o‘zgartirgichdan
foydalanish o‘lchash chulg‘amlaridagi kuchlanishni raqamli kodga o‘zgartirish
mumkun.
Bunday prinsiplar asoslangan asboblar- induktosinlar,
chiziqli siljishlarini
o‘lchash uchun ishlatiladi. Burilish burchagini o‘lchash moslamasiga selsinlar ham
kiradi. Ular statorda bitta qo‘zg‘atish chulg‘ami va rotorda uchta faza
chulg‘amlariga ega. Rotor chulg‘amlaridan olingan kuchlanish selsinning burilish
burchagiga proporsional bo‘ladi
selsinlar shuningdek, kuzatuvchi elektr
yuritmalarda beriluvchi burilish burchagi bilan bajaruvchi
organning burilish
burchagi farqlash uchun ham ishlatiladi.
Yuritmalarni avtomatlashtirish tizimlarida holatni belgilovchi datchiklar
keng ko‘lamda ishlatiladi. Ular mashina ishchi
organinning aniq holatini
belgilaydi. Bular yo‘lakli va cheklovchi o‘chirgichlardir. Cheklovchi o‘chirgichlar
ishchi organining cheklangan zona chegarasidan tashqariga chiqib ketishini
cheklaydi. Masalan, yuk ko‘tarish mexanizmlaridagi yukni ko‘tarish
balandligini
cheklovchi chegara. Yo‘lakli va cheklovchi o‘chirgichlar shuningdek,
turli
blokirovkalarni amalga oshirish uchun ishlatiladi,
eshiklari ochilganda,
ta’minotning to‘xtatilishi.
Yo‘lkaviy va cheklovchi o‘chirgichlar kontakli va kontaksiz turlarida
bo‘ladi. Kontaktli o‘chirgichlarda kontaktni ulash va
uzish qaytargich prujinali
richagli yoki bosiluvchi yuritma vositasida amalga oshiriladi.
Kontaktsiz yo‘lkaviy o‘chirgichlardan keng tarqalgani induksion
o‘chirgichdir. Bunday o‘chirgichlarning ishlash prinsipi 9.6 - rasmda ko‘rsatilgan.