O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vfzirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

74 
Glossariy 
 
Abstraksiyalash 
(lot. abstractio – mavhumlik, uzoqlashuv) – tafakkurning 
asosiy metodlaridan biri. Unda narsa va hodisalarning muhim belgi va 
xususiyatlari fikran ajratilib, uning ikkinchi darajali va ahamiyati kam 
xususiyatlaridan chetlashtiriladi. 
Absurd 
( lot. absurdus – tentak, be‟mani, behuda) – mantiqqa zid bo„lgan 
be‟mani xulosaga kelish.
Aylantirish 
– bevosita xulosa chiqarish bo„lib, bunda tasdiq hukm inkorga 
yoki inkor hukm tasdiq hukm holiga keltiriladi. 
Ayiruvchi (diz‟yunktiv) hukm
– bir necha hukmlardan yo, yoki, yohud 
logik bog„lovchilari yordamida hosil bo„ladigan murakkab hukm shakli. 
Bunda hukmlarning biri to„g„ri bo„lsa, boshqasi xato bo„ladi. 
Ayniyat qonuni
– formal mantiqning asosiy qonunlaridan bo„lib, bu 
qonunga ko„ra muhokama jarayonida ma‟lum predmet to„g„risidagi fikr 
hajm jihatidan barqaror muayyanlikni saqlashi shart. Muhokamada har bir 
tushuncha aynan bir ma‟noda ishlatilmog„i lozim. Uning formulasi A – 
Adir. 
Aksioma
(grek. axioma – qabul qilingan holda) – isbot talab qilmaydigan 
tushunchalar, bilimlar. Har qanday aksioma amaliyotdan, tajribadan kelib 
chiqqan holda isbotlangan bo„ladi.
Analogiya 
(yun. analogia – aynanlik, o„xshashlik) – predmet va 
hodisalarda biror xususiyatning o„xshashligi. 
Antinomiya 
(yun. antinomia – qonundagi ziddiyat) – mantiqiy 
isbotlanadigan ikki qonun
, 
hukm yoki xulosa o„rtasidagi ziddiyat.