3. Uchinchi guruh tuslovchilar
Bular buyruq maylidagi sof fe’l negizidan so‘ng qo‘shiladi.
Fe’llarning uchinchi guruh tuslovchi bilan tuslanishi quyidagicha:
SHaxs
|
Son
|
Birlik
|
Ko‘plik
|
I
|
yozay, yozayin, o‘qiy, o‘qiyin
|
yozaylik, o‘qiylik
|
II
|
yoz, yozgin, o‘qi, o‘qigin
|
yozingiz, o‘qingiz,
|
III
|
yozsin, o‘qisin
|
yozsinlar, o‘qisinlar,
|
17-mavzu: FE’LNING VAZIFADOSH SHAKLLARI
Fe’lning gapda ma’lum bir gap bo‘lagi vazifasini bajarishga mos bo‘lgan shakli uning funktsional1 formasi deyiladi. Fe’lning funktsional formalari gapda kesim, hol, aniqlovchi, ega va to‘ldiruvchi vazifalarida keladi.
O‘zbek tilida fe’lning funktsional formalariga 1) sof fe’l, 2) ravishdosh, 3) sifatdosh, 4) harakat nomi kiradi.
1. Sof fe’l
Fe’lning tuslangan formada qo‘llanib, kesim vazifasini bajarishga mos fe’l shakliga sof fe’l deyiladi. Sof fe’l har uch zamon shaklida qo‘llangan aniqlik, buyruq-istak, shart mayli formasidagi fe’llarni o‘z ichiga oladi. Masalan: To‘g‘ ri so‘z odam butun hayoti davomida mehr, sadoqat nurlarini tarqatadi (U.Mahkamov). Kimki oz bilsa, ozga o‘rgatadi. (Tafakkur gulshani). Aqlni beaqldan o‘rgan (Maqol).
Dostları ilə paylaş: |