163
Jadval. 12.1 "oilalarning ulushi" absissada, "daromad ulushi" esa
ordinatada joylashgan. Daromadning mutlaqo
teng taqsimlanishining
nazariy imkoniyati bisektor bilan ifodalanadi, bu yerda oilalarning 20%
daromadning 20%, oilalarning 40% daromadning 40% oladi va hokazo.
Daromadning haqiqiy taqsimoti a, b, c, d, e punktlari bilan ko‗rsatilgan.
Mutlaq tenglik chizig‗i va Lorenz egri chizig‗i orasidagi soyali qism
daromadlar tengsizligi darajasini bildiradi:
bu qism qanchalik katta
bo‗lsa, daromadlar tengsizligi darajasi shunchalik katta bo‗ladi.
Soliqlar tushirilgandan so‗ng va transfert to‗lovlarini to‗lashni
hisobga olgan holda shaxsiy daromadlar teng taqsimlanadi (12.2-rasm).
Daromad taqsimotidagi tengsizlik darajasi Jini koeffitsienti (KJ)
yordamida hisoblanadi. Jini koeffitsienti taqdim etilgan aholi
daromadlarini haqiqiy taqsimlanishini ularning
bir xil taqsimlanish
chizig‗idan chetlanish qiymatidir. Lorents egri chizig‗i va mutlaq tenglik
chizig‗i hosil bo‗lgan raqam maydonining butun uchburchak maydoniga
nisbati bilan aniqlanadi:
100 e
soliqlardan keyingi
Lorens egri chizig‗i,
shu jumladan pul
o‗tkazmalari
Lorensning egri chizig‗i
soliqlar va transfertlarni
kamaytirmasdan
0
10 20 40 60 80 100
Rasm: 12.2. Soliqlarning va transfert to‗lovlarining
daromadlar tengsizligiga ta'siri
164
KJ qiymati 0 dan 1 gacha o‗zgarishi mumkin, chunki biz to‗liq
tenglikdan (0) barcha daromadlar bir kishiga tushadigan holatga o‗tamiz
(1). KJ ni aniqlash uchun quyidagi tenglamadan foydalaniladi:
bu yerda N - ma'lum bir x darajasiga
teng yoki undan oshadigan
daromad oladigan shaxslar soni; p - daromadlarning
notekis taqsimoti
egri chizig‗i; δ - daromadlarning notekis taqsimoti egri chizig‗i bo‗lgan
daromadlar kontsentratsiyasining ko‗rsatkichi; x - daromad darajasi; Ax
- bu x dan oshadigan daromad miqdori.
Dostları ilə paylaş: